سعدي شيرازي‌نين آذربايجان توركجه‌سينده غزلي وارميش
معلوم اولدوغو كيمي، سعدي‌نين اثرلري آذربايجان ديلينه XX [20-جي ميلادي]عصرين اول‌لرين‌دن ترجومه اولونماغا باشلانميش‌دير. اونون “گولوستان” اثري ميرزه صادق راهيل طرفين‌دن آذربايجان توركجه‌سينه ترجومه اولونا‌راق 1911-جي ايلده باكيدا “بحرالحقايق”، “بوستان” اثري ايسه سيد زرگر تخلص‌لو ميرزه عبدول واهاب بادكوبه‌يي‌نين چئويرمه‌سي ايله “ميزان العدالت” آدييلا 1912-جي ايلده نشر اولونموش‌دور. سونرا‌لار ايسه هر ايكي اثر م. سولطانوو، ايسماعيل شمس و م. سيدزاده‌نين يئني ترجومه‌سي ايله چاپ ائديلميش‌دير. شاعرين غزل‌لري‌نين ده معين حيصه‌سي آذربايجان توركجه‌سينه ترجومه اولونموش‌دور.
سعدي ديوان‌لاريني دقتله نظردن كئچيرديكده، شاعرين بو شعري‌نين فارسجا اوريژينالينا راست گلمه‌ديك. خئيلي آختاريش‌دان سونرا معلوم اولدو كي، “گولوستان” اثري‌نين “ديباچه”سينده شاعرين عربجه دئديگي بير بئيتين آيري-آيري ايفاده‌لري همين غزلين قافيه‌لرينه اويغون گلير. بوتؤولوكده ايسه او، آذربايجان توركجه‌سينده سعدي تخللوصو ايله يازيلميش اوريژينال بير اثر كيمي دقتي جلب ائدير.
شعر او قدر اوريژينال سس‌له‌نير كي، آذربايجانجا بيلمه‌سينه شوبهه ائتميرسن. معلوم‌دور كي، شاعر آذربايجاني گزميش، خالق آراسيندا تانينميش، معلومات‌لي آدام‌لارلا گؤروشوب صحبت ائتميش‌دير. او، گنج‌ليك ياش‌لاريندا ايكن بؤيوك و آباد شهرلريميزدن ساييلان بئيله‌قاندا [Beyləqan] اولدوغونو، مودريك[عاقل] بير قوجا‌دان نصيحت آلديغيني “گولوستان” اثرينده قئيد ائدير. بلكه سعدي آذربايجانجا بيليرميش، ائله همين غزلي ده او، اؤزو يازيب! بونا حؤكم وئرمك چتين‌دير. اونو دئمك كيفايت‌دير كي، همين غزل بديعي [هنري] ترجومه تاريخيميزده كيچيك بير يارپاق اولسا بئله، يئنه ده قيمت‌لي‌دير.
اثرين سعدي ياراديجي‌ليغي
فونوندا [زمينه‌سينده] ميللتلر آراسي ادبي علاقه‌لرين اينكيشافي [توسعه‌سي] و كلاسيك
بديعي ترجومه تاريخيميز اوچون اهميتيني نظره آلا‌راق اونو اوخوجولارا تقديم
ائديريك.
كلامي- شئيخ سعدي شيرازي
صنَما! سنين جمالين كشف-اد دوجا دئگيلمي؟
حبيبا! سنين كمالين بلق-ال اولا دئگيلمي؟
ايكي قاش‌لارين قراسي تبي-قدرو قابي-قؤوسئيي،
بيري قافي-قول‌في‌واللاه، بيري “قول-كفا” دئگيلمي؟
ايكي لب‌لرين دمين‌دن آخير آبي-حؤوضي-كؤوثر،
بيري‌سي نباتي-شككر، بيري‌سي صفا دئگيلمي؟
ايكي زولف‌لرين حقيقت اوخويور براتي-ساني،
بيري‌سي دوخاني-ياسين، بيري “حل-عطا” دئگيلمي؟
ايكي برگوزيده آدين سنين ائي حبيبي-رحمان،
بيري احمدو محمد، بيري موصطفا دئگيلمي؟
گل اونون يولوندا سعدي، سرو جانو ديل فدا قيل،
نه عجب صفاسي واردير، نه عجب شفا دئگيلمي؟
***
Kəlami- Şeyx Sədi Şirazı
Sənəma! Sənin cəmalin kəşəf-əd düca degilmi?
Həbiba! Sənin kəmalın bələq-əl üla degilmi?
İki qaşların qərası təbi-qədrü qabi-qövseyi,
Biri qafi-qolfivallah, biri “qül-kəfa” degilmi?
İki ləblərin dəmindən axır abi-hövzi-kövsər,
Birisi nəbati-şəkkər, birisi səfa degilmi?
İki zülflərin həqiqət oxuyur bərati-sani,
Birisi düxani-yasin, biri “həl-əta” degilmi?
İki bərgüzidə adın sənin ey həbibi-rəhman,
Biri Əhmədü Məhəmməd, biri Müstəfa degilmi?
Gəl onun yolunda Sədi, sərü canü dil fəda qıl,
قايناق: huseynvahedi.ir
