هر گون اورمو گؤلونه باش چکرم
دانیشیق و شکیللر: حسین واحدی
اورمیه اهالیسی ایللر بویو اورمو گؤلو ایله خاطیره‌لر یارادیب‌لار. داریخاندا، شنلیک‌لرده، ایستی یایین الیندن قاچاندا هئچ یئرده اولماسا چوخونا اورمو گؤلو وار ایدی.
اوروم نیوز، اورمیه اهالیسی ایللر بویو اورمو گؤلو ایله خاطیره‌لر یارادیب‌لار. داریخاندا، شنلیک‌لرده، ایستی یایین الیندن قاچاندا هئچ یئرده اولماسا چوخونا اورمو گؤلو وار ایدی.
نه قدر ده دئییلسه اورمو گؤلو دوزلمز، فیلان اولار بئهمان اولار آذربایجان اهالیسی قبول ائتمیر. جمعه اولاندا بعضی اورمولولار هله ده اورمو گؤلونون ساحیلینه قوناق گئدیب ده‌یرلی چاغلارینی اونلا پایلاشیرلار.
یاریار/حیکایه
یاریار
یازار: حسین واحدی
گونش، کیف‌توتموش شیشه‌لردن، اهمال-اهمال ایچه‌ری سوزوب، جانیما سیزیب، دامارلاردا تنبل‌جه دولانان قانیمی قیزیشدیریردی،کئچنکی یای گونلرینه تای. ماسانین اوستونده‌کی شیشه‌ده باش- گؤزومه باخیب، سحرچاغی شیرکته گلن امکداشلاریمین گولومسه‌مه‌لرینین نه‌ده‌نین باش تاپدیم. یوخودان دوروب تر‌تله‌سیک، باش-گؤزومه داراق چکمه‌دن سئرویسه مینیب، شیرکته گلمیشم دئمه. قاشلاریم ساواشدا، باش توکوم داغیناق!
اورمیه لی حسن آیرانچی Həsən ayrançı
اورمودا پئشه له ری ایله آد چیخاردان اینسانلار
حسن آیرانچی
یازان: حسین واحدی
هر کند ده یوخسا شهرده بعضی لری، اؤز ایش- گوج‌لرینده آدلاری، یوردلاریندا دیللره دوشوب دولانیر. اورمو شهرینده ده چوخلو بئله دیرلی و ائل سئور اینسانلار واردیر. اونلاردان بیری ده حسن آیرانچی دیر.
قیرخ ایلدن چوخدور اورمیه‌نین ایمام (ره) خیاوانیندا اولان موخابرات کوچه‌سینده (یئرآلما دورمه‌یی کوچه‌سی)، حسن آیرانچی آدی دیللر ازبری اولوبدور. حسن آیرانچی 1316-دا اورمیه ده دونیایا گؤز آچیب، بو شهرده ایسه یاشاییب‌دیر. اونون اؤز دئدیگینه گؤره 1350 ایللرینده یئرآلما کابابی ایله آیران ساتماغا باشلاییر. حسن عمی‌نین آیرانلاری چوخ ایچملی و دئمک اولار تایسیز اولدوغو اوچون گئت-گئده اورمودا آد چیخاردیر. کئچمیش‌لردن بری اورمودا یئرآلما کابابی ایله آیران، اؤزونه گؤره بولان-سالان سئونلری و یئین‌لری واردیر. همده آیری شهرلردن گلنلرده هئچ اولماسا بیر دفعه یئرآلما دورمه‌یی یئییب اورمونون دادلی آیرانین ایچه‌جکدیر. آنجاق یئرآلما کابابی ایله آیران ساتماق ایشینه باخانلارین ایچینده حسن آیرانچی هر زامان اوستون و آدلیم اولوبدور. حسن آیرانچی، سونرالار توکانی بیر یئرآلما ساتان ایله شریک اولوب، یالنیز آیران ساتماق ایله مشغول اولور. بو ایکی‌لی، بیر مدت کئچندن سونرا ایندی‌یه‌دک کوسوله اولوب، آنجاق صولح ایله گون کئچیردیب بیرگه توکانی ایداره ائدیرلر.
آشیق‌لیق سئوگی‌سی ایله یاشایان گنج
آشیق‌لیق سئوگی‌سی ایله یاشایان گنج
یازان: حسین واحدی
هر اینسانین یاشامیندا بیر پارا شئیلر اؤنملی اولوب، او اینسانی حیاتدا ساخلاماغا، عشق ایله یاشاماغا داها مارقلی ائدیر. اینسانلارین بعضی‌لرینین ان اؤنملی حیات مسئله‌سی وطن اولوب، اونلاری یاشادان، . وطن عشقی اولور. بئله اینسانلار عؤمورلرینین چوخونو بو یولدا قویورلار. بیرى وطنه دوکتور اولار، بیری ایشچی، بیر یازیچی و... . هر حالدا هر بیریسی اؤز یئرلرینده وطنه قوللوق ائدیرلر.
بو اینسانلاردان بیری ده قوشاچایلی کؤکنلی، اورمودا دوغولموش احمد اسدی جنابلاری‌دیر. آتا-آناسینا خلف اؤولاد اولان احمد، 1367جی گونش ایلینده یاشما گولومسه‌ییب، دونیایا گؤز آچیبدیر. اورمیه‌نین آدلیم شاعیر ایله یازیچی‌لاریندان بیرى اولان بهرام اسدی‌نین یگانه اوغلو اولان احمد، بیر بویا باشا چاتدیقجا اتاسی ایله بیرگه ادبیاتا، آشیق موسیقی‌سینه و شعره علاقه باغلاییر. او 1390جی ایلده دوغال قایناقلار قولوندا لیسانسینی بیتیرمکله بیرگه ادبیاتیمیزا ایکی عنوان کیتاب دا پاى وئریر. "آتالار سؤزو" توپلوسو ایله تورک شاعیری ناظیم حیکمت‌ین "قیز جوجوغو" آدلی شعرلری اونون چاپ ائتدیگی کیتابلاردیر.
اورمو گؤلو 2013
| اورمو گؤلو 1392 urmU Gölü 2013 |
 |
|
بیر زامانلار -بورالاردا سو اولان واخت- بورالارادک گلیب اوزمک هر اوغلانین ایشی دئییل دی... آنجاق ایندی راحاتجا ماشینلارلا ویراژ وئرمک اولور... 2013- یای- قوراپیشیرن آیی شکیل şəkil: حسین واحدی hüseyN Vahidİ |
اورمونون دادلی دوزلو چؤركلری
اورمونون دادلی دوزلو چؤركلری
یازى و شکیللر: حسین واحدى
چؤرك، اون اولموش بوغدادان یاپیلیر! چؤرك اینسانلار اوچون چوخ مهم ساییلیر، اؤزللیكله بیز موسلمانلارا. هامیمیز اوشاقلیقدان، چوخ گؤروب همده اؤیرنمیشیك، یئرده چؤرك تیكه‌سی گؤرسك گؤتوروب، بیر قیراغا قویاق ویا چؤرك تلیسینه آتاق. هامیمیز بیر تیكه چؤرك دالیسیجاییق! چوخلاری بو بیر تیكه‌دن اؤترو چوخلارینین تیكه‌لرین كسیرلر! چوخلاری دا گئجه‌نی چؤركسیز یاتیرلار. بعضی‌لریده بیر تیكه‌نی نئچه‌سی ایله بؤلوشوب كئچینیرلر و... .
بو سوفرالارین بزه‌یی چؤرك، هر شهرده و كند ده چئشیدلی اولاراق یاپیلیر. گؤزل اورمو شهرینده‌ده ایكی چئشید (نوع) چؤرك باشقا یئرلرنن فرقلی اولاراق، هرگون اومولولارین سوفرالارینی بزه‌ییر. بیری "سومون" و اوبیری ایسه "یاغلی ال چؤره‌گی" یوخسا "یاغلی چؤرك" دیر. اوبیری چؤركلر دئمك اولار مختلف شهرلرده تاپیلیر. اولا بیلر بو اورمو چؤره‌یی یاخین قونشو شهرلره ده یول تاپسین، آنجاق بو ایكیسی اورمو چؤره‌یی آدی ایله تانینیب دیر.
كاروانسارالار و اورمو كاروانساراسی/ بهرام اسدی
كاروانسارالار و اورمو كاروانساراسی
یازان:
بهرام اسدی
بوگونكو دونیادا مختلف مملكتلرین اصلی گلیرلریندن بیری توریسمدیر. دونیانین مختلف اؤلكه لری اؤز گلیرلرین بو یولدان آرتیرماق اوچون چئشیتلی اقداملار ائدیب، دگیشیك تدبیرلر گؤرورلر. اونلار اؤز اؤلكه لرینده توریستی یئرلر یارادیر، اؤز تاریخی آبیده لرین دیریلدیر و اؤز تاریخی بنالارین یئنیلندیریر و بونلارین هر بیرینه بؤیوك پوللار خرج ائدیر، تبلیغات آپاریر و نهایتده خرجله دیكلری پوللاری اؤلكه سینه چكدیگی توریستلردن چیخاریر و اؤز تاریخین و اؤلكه سینین گؤرمه لی یئرلرین دونیایا تانیتدیرماق یولوندا آددیملاییرلار.
هر اؤلكه اؤزونه چكدیگی توریستلری یئرلشدیرمگه نئچه اولدوزلو هتل لر انشا ائدیر و گئتدیكجه هتل لرینین اولدوزلارینا آرتیریر.
نئچه اون ایل بوندان اوّل بو هتل لرین یئرینده مسافرخانالار دایانمیشدی و هله ده اؤلكه میزین بیر چوخ یئرلرینده مسافرخانالار گؤرسنیر و ایشله مكده دیر.
زاماندا بیر آز داها آرتیق گئرییه گئدنده مسافرخانالارین دا یئرینده كاروانسارالار گؤرسنیر. هر شهرده و شهرلرین آراسیندا و یوللار اوستده مختلف كاروانسالار اولورموش. مسافرلر، سیاحلار و هر نیّتده سفره چیخانلار بو كاروانسارالاردا دینجه لیر و سوندان یوللارینا دوام ائدیرمیشلر. البته كاروانسارالارین چوخالماسیندا و یولا دوشمه سینده شاه عباس صفوی نین مهم رولو اولموشدور. شاه عباس آدینا تیكیلن كاروانسارالارین هله ده مختلف یئرلرده ایزلری و تؤكونتولری قالیر و اونلارین بیر سیراسی مدنیت قالیقلاری(میراث فرهنگی) كیمی دگرلندیریلیر و قوْرونوب ساخلانیلیر. بونلاردان ان مشهورو باكی ایچری شهرده یئرلشن شاه عباس كاروانساراسیدیر. هر ایل چوخ سایلی توریست بو كاروانسارانی گؤرور، اورادا غذا یئییر و همین یئرده مختلف فرهنگی و هنری برنامه لر اجرا اولونور.
ایندی بوگونكو دونیادا هئچ مسافر گئدیب كاروانسارادا یاتمیر آنجاق اشاره اولدوغو كیمی بونلار مدنی ارث كیمی هر شهرین كئچمیش تاریخینین بیر پارچاسیدیر و بو شهره اولان سفرلرین سندی دیر. كئچن ایللر قاراداغین كوردش كندینده اولان عباس میرزه حامامین و اونون یانینداكی كاروانسارانی گؤردوم. شوكورلر كی شرقی آذربایجانین مدنی قالیقلار اداره سی اورادا سرمایه قویوب و اورانی قوْروماق فكرینه دوشوبدور. بو چوخ یاخشی بیر حركتدیر و سونراكی ایللر اونون مثبت تأثیرلری گؤرسنه جكدیر.
اورمویا گلدیكده، اورمونون چوخ قدیم و تاریخی شهر اولدوغونا اینانیریق آنجاق بو تاریخی شهرده اولان مسافرلر هارادا دینجه لیرمیشلر و بو شهرین كاروانسارالاری هارالاردا ایمیش؟ اونلاردان هانسی اثرلر قالیر؟
هله شاه عباسدان نئچه نسیل قاباق، شاه اسماعیل زامانیندا یاشایان آشیق قوربانی:
اورمونون یوللاری دوزوم-دوزومدور
اورمو كاروانینین یوكو اوزومدور
دئییبدیر. دوغروسو اورمونون بو كاروانلاری هانسی كاروانسارالاردا یئرلشیرمیشلر؟ اونلاردان هانسی قالیقلار قالیر؟
بیز بو مسأله نی آراشدیریركن بیر سیرا كاروانسارالارین یئرین تاپا بیلدیك آنجاق اؤزلریندن هئچ بیر ایز-توز گؤرنمه دیك. هامیسی شهرین یئنیلنمه سینده اؤز یئرلرین یئنی بینالارا، بازارلارا، پاساژلارا و حتی بنزین پمپ لارینا دگیشمیشلر.
آختاریشلاریمیزدا اوچوق دیوارلاری، تؤكولموش تاوانلاری و چوروموش قاپیلاری ایله دقّتیمیزی چكن بیر یئره ده اولاشدیق. بورا اورمو كاروانسارالارینین یگانه یادگاریدیر. بو كاروانسارا اورمونون سامان میدانیندا یئرلشیب. چوخ دا قدیم زامان دگیل، آنجاق اوتوز-قیرخ ایل بوندان اوّل بورا اورمونون سامان میدانی ایمیش. بورادان بیر آز آرالیدا اورمونون مال میدانی یئرلشیردی. طبیعیدیر كی حیوانلارلا سفرلره چیخان مسافرلر بئله بیر یئرلرده راحات دینجه له بیلیر، هم اؤزلری، هم ده حیوانلارینا استراحت یئری مهیا اولورموش.
بو كاروانسارا حاقّیندا سورغولاریمیز و سوراقلاشمالاریمیزدا ماراقلی بیر نوكته لره ده چاتدیق. واختیله بو كاروانسارایا گلن قوناقلاردان بیری ده قاچاق نبی اولموشدور. دئییلنلره گؤره قاچاق نبی آرا-سیرا اورمویا گلیر، اورمویا گلنده ده بو و بیر باشقا كاروانسارادا قالیب و دینجه لیرمیش. بونونلا دا بوكاروانسارانین یئرلره تؤكولموش كرپیچلری قاچاق نبی نین و بوزآتین نفسیندن ایسینن كرپیچلر اولموشلار.
دقّتیمیزی چكن باشقا بیر ماراقلی سؤز اولدو. او دا بو كی: همین كاروانسارا اورمونون جیلولوق فاجعه لرینده شهر آغ ساققاللارینین ییغیلدیقلاری، جلسه قوردوقلاری، شهر و اونون طالعی باره ده توتولان تصمیملرین یئری و مركزی اولموشدور. شهرین سلاحلی آداملاری بورادان امر آلیب و جیلولارا قارشی مصلحت گؤرولن یئرلره یوللانیرمیشلار.
بونونلا دا بو كاروانسارا هم تاریخی جهتدن، هم ده مدنی قالیقلار سیراسیندا اهمیت داشی ییر. ایندی تاریخی چوخ قدیم اولان اورمو شهری و اونون اطراف شهرلرینده قدیم كاروانسارالاردان هئچ بیر اثر قالماییبدیر. الده اولان و الده قالان یگانه اثر آنجاق بو سامان میدانینداكی ویرانه لردیر. سوراقلاشدیقلاریمیزا گؤره ایندیلیكده بو یئرین مالكیتی چوخ تعداد ورثه الینده دیر. مدنی قالیقلار اداره سینین بوینونا دوشن وظیفه بورانین ساتین آلماسی، یئنیدن برپاسی و بیر موزه كیمی قورونوب ساخلانماسیدیر. آللاه یاردیمچینیز اولسون.
یاشام چئوره سینى قوروماق یئددیجه سی مبارک اولسون!
چئوره نى قوروماق دؤرد دنه قوشو طبیعته بیراخماق دئییل!! بئش دنه پیشیگى، چؤل ده ساخلاماق دئییل!! چئوره اورمو گؤلودور ... یاشام بورادادیر، .... بوراسی آذربایجانین گؤز ببه یى ...
اورمو-نون مركز مئیدانی
اورمو-نون مركز مئیدانی
|
|
|||
|
|||
بورا اورمو-نون مركز مئیدانیدیر. اورمیه نین مهم مئیدانلاریندان بیری. آذربایجانین اوچ بؤیوك شهیدینین هئیكلی بورادادیر. اورمونون قدیم بازارینین باشلانیشی ایسه بوراداندیر. اورمویا یولو دوشنلرین چوخو بو مئیدانی تانیییرلار. بو مئیدانا یولو دوشن قوناقلار، شهیدلر باكری قارداش لاری ایله شهید امینی نین هئیكل لرینین یانیندا یادیگاری شكیل چكیب آپاریرلار. اورمودا اولان بونون خییاوان مراسیم لرینین چوخو بورادان باشلاییر و یا بورادا سونا چاتیر.
هر حالدا
ایندی، اورمونون نئچه منطقه سینین اوتوبوس
دوراغی (ایستگاهی) ایسه بورادادیر. بورا شهرین لاپ چوخ گئت-گل اولونان یئرلریندن
دیر. بورا آنجاق اورمیه نین مركزی دیر!
بیری كوپن- كوپن سسله ییر!
بیری ایسه شهرینه موسافیر آختاریر!!
بیری كؤهنه بیر ساعات الینده ساخلاییب، ساتیر!!
بیری...
آرواد- اوشاق لار ایسه دوراق لاردا دایانیب لار. اونلار اورادا دوردوق لاری زاماندا امنیت ایله دینجلیك ایسته ییرلر. شهریمیز گؤزل دیر، بوندا سؤز یوخدور، بیر آز دقت ائدیب، زحمت چكیلسه، داها گؤزل اولاجاق دیر!
بورا مركزدیر اورمونون لاپ مهم مئیدان لاریندان...
یازان/شكیل: حسین واحدی
باغبان قیزی / اوستاد علی نشانی
دَیرلی اوستاد علی نشانی بی، 1332-ینجی گونش ایلینده بیر قالارگی شعر دئییب دیر. سونرالار بو شعر خالق ماهنی سی ایله دیللر ازبری اولوبدور. اوستا اؤزو بو شعره گؤره بئله دئییب دیر:
باغبان قیزی منیم مایل اولدوغوم بیر قیزایدی. اونون آتاسی گول باغبانی اولدوغونا گؤره من شعریمده اونا «باغبان قیزی» آدی قویدوم جاوانلیق و ان گوجلو و ایمانچی زامانلاریم ایدی. بزازلیق ایشینه مشغول ایدیم. نهایت همین قیز منه قسمت اولمادی. بو شعریم بسته كار آهنگ ساز» موسیقی معلمی اسماعیل شاكری وسیله سی ایله ماهنیا تبدیل اولدو. اورمیه رادیوسوندا و خلق آراسیندا مجلسلرده بیر زامان اوخونوب دوام ائتدی.تهران رادیوسوندان آذربایجان اوخویانی مرحوم مصطفی پایان وسیله سی ایله اوخوندو و بیر خالق ماهنیسی كیمی دیللره دوشدو.
باغبان قیزی
ای خومار باخیشلی باغبان قیزی
چادراسی سورمه یی گولو قیرمیزی
گؤزون خومارلادیر گؤیده اولدوزو
آمان باغبان قیزی، جان باغبان قیزی
یاناغی قیرمیزی، جان باغبان قیزی
بازاردا ساتدیغیم شالدی قوماشدی
گؤردوم باغبان قیزین دیلیم دولاشدی
باخدیم گردنبنده گؤزوم قاماشدی
آمان باغبان قیزی، جان باغبان قیزی
یاناغی قیرمیزی، جان باغبان قیزی
من ده بیر اوغلانام صاف و صادقم
ثروت آختارمیرام حوسنه عاشیقم
جمالین گؤرمگه خیلی شایقم
آمان باغبان قیزی، جان باغبان قیزی
یاناغی قیرمیزی، جان باغبان قیزی
خوش بئجریب آتان گوللردن سنی
یاخشی ائشیتمیشدیم دیللردن سنی
ایسته سم آلاردیم اللردن سنی
آمان باغبان قیزی، جان باغبان قیزی
یاناغی قیرمیزی، جان باغبان قیزی
باهار1332
حاضیرلایان: حسین واحدی
