سوروجولوک ائتمه یه، کولتور ایسته ییر!
سوروجولوک ائتمه یه، کولتور ایسته ییر!
یازان: حسین واحدی
نئچه ایل دیر، اورمیه ده ترافیک قونوسو، گون قونولاردان سایلییر. بو شهرده اولان لار ایله قوناق گلیب خیاوانلاردا گزن لر، یوزده- یوز ترافیکی یاخین دان گؤروب، لذت-ین چکیبلر!
نئچه واخت، بو لذت لى ترافیک مسئله سین، گؤزه آلمیشام. یئرینیز بوش ماراقلی صحنه لر له اؤز-اوزه گلمیشم. اونلاردان بیر نئچه سین، سیز عزیز اوخوجولاریمیزلا پایلاشماق ایسته دیم. بو ماجرالارین چوخو یوزده-یوز سیزین شهرده ده واردیر! اینانیرام، بعضى بئله مسئله لرین چوخون اؤزوموز حل ائده بیله ریک. آنجاق، اؤزوموز ایسته مه یینجه، هئچ قایدا-قانون ایله ترافیک مسئله سى دوزلمه یه جک. ترافیکى طرح لر ایله باشقا یوللار، سونوندا یئنه بیزیم سوروجولوک کولتوروموزه (فرهنگیمیزه) قاییدیر.
ماشین لا، خیاوانلارین بیرینده گئدیردیم. قاباغیمداکى ماشینین سوروجوسو، آغزین گؤیه آچیب، قارغا لاری ساییر! قاباغیندا ماشین یوخ. آرخاسیندا ترافیک چوخ! گئدیب بیر دؤرد یولا چاتدیم، چیراق من چاتانا سارى اولدو. خیاواندا چکیلن خط-ین آرخاسیندا ساخلادیم. من دن سونرا گلن ماشین الین سیقینالا باسیب، منه، «ندن گئتمه دین»-دئییر! اولا بیلر هله چیراقلارین آنلامین بیلمه ییر! بیر آزدان سول الیمدکى یولون چیراغى، یاشیل اولدو. گئتمک اؤچون، اوتوز ثانیه واخت وار ایدى. واخت قورتولدو. چیراق دا، قیرمیزی اولدو. آنجاق، سول الدن گلن ماشین لار بونو سایمایاراق گئتمه گه، هجوم چکمیشدیرلر. اؤز واخت لاریندان علاوه، اؤزلرینین سول الینده کى ماشین لارین اوتوز ثانیه لرین یئدیلر. سونوندا پلیس مداخله ائدیب دؤرد یولو آچدی. عزیز اوخوجولار! نه یی دئییم؟ نه قالسین؟!
ترافیکه دقت وئردیگیمین ایکینجى گونو ایدی. سئرویس ایله شیرکتدن ائوه دؤنوردوم. خیاوانلارین بیرینده بیر خانیم سوروجو، پارک ائتمکده ایدی. بیر یاندان بیزیم سئرویس(مینی بوس)، او بیری یاندان ایسه باشقا ماشینلار. سوروجولرین ده، اللرى سیقینالدا. اولا بیلر، یازیق خانیما روحیه وئریردیلر. چاره سیز قالمیش قادین نه ائتدیگی نى بیلمه ییردی. هئچ کیم نئچه ثانیه دؤزمه یى دوشونمه ییب، آنجاق ندن بیر قادین سوروجولوک ائدیب یولو کسیبدیر اونلاری داها اینجیدیب، تیرافیکه نه دن اولموشدور. سئرویس ده اوتورانلارین بعضی سینین دئدی- قودوسوندان بونو آنلاماق اولوردو. اولا بیلر، بودا کولتور (فرهنگ) باخیمیندان دالی اولدوغوموز داندیر.
نئچه گون بو تیرافیک حادیثه سیندن سونرا، تاکسی ده شهرین اصلی خیاوانلارینین بیرینده گئدیردیم. یازیق سوروجونو آللاه ساخلاییردى. پیاده گئدنلر هئچ قانونو سایمادان، بیری گؤیدن، بیری یئرین آلتیندان، بیری ایسه بو الدن- او بیری اله گئتمک ایسته مک دن اؤترو، آنسیز (ناگهان) تاکسی نین قاباغیندان چیخیب، سوروجونون تئز- تئز ترمز توتماسینا نه دن اولوردولار. اولا بیلر خیاباندا مخصوص یئرلرده چکیلن پیاده لرین خیاباندان کئچمسی اوچون چکیلن خط لر، خیابانی بزمک اوچوندور. هر یئردن کئچمه گه، کئفی چکمک ایسته ین لر، ترافیک- ین یارانماسینا سبب اولموشدولار. سوروجولر قورخودان آیاقلارین گاز پئدالینا ساری آپارا بیلمه ییردیلر!
او گون، آخشام اوستو، اوتوبوس لا، بازاردان ائوه قاییداندا، گؤزوم یالنیز ماشینلاردا ایدى. ماشین لارین چوخوندا، بیر-ایکی نفر وار ایدی. مئیدان لاردا هر سوروجو اؤز آتین قوووردو. بیری ساغا، بیری سولا گئتمک ایسته ییردی. فقط هئچ کیم اؤنجه یول کیمیندیری دوشونمه ییردی. بو یول وئرمه مزلیک اوتوبوسو یاریم ساعاتدان چوخ مئیدادنلارین بیرینده ساخلادی. دوشونورم، بو اوزدن بعضی مئیدانلارا اوچ بویالی چیراق قویوبلار. اولا بیلر بیر یئرده قیزیل سکه وئریرلر، بعضی لری ده اونو آلماغا تله سیرلر!
ترافیک ماجراسینین، دؤردونجو گونونده، گون اورتا ایدى. دؤرد یوللارین بیرینده یولداشلاریمدان بیرینى، گؤزله ییردیم. تاکسی لار یوللارین بیرینده سیرالانمیشدیلار. هله آلتى-یئددى تاکسی بوم-بوش دایانیب، دؤرد-بئشى ده، اونلارین قیراغیندا دوبل ساخلاییب، او یولا چؤنن ماشین لار-دا چتینلیک له اؤزلرینه یول تاپیردیلار. ماراقلی سی، دوبل ساخلایان تاکسی لارا، یولو آچماق اوچون، چیراق وئرنده، ال- قول لارین اؤلچوب، حاقلی اولان ماشین لارا دئیینیردیلر. دئدیم، یقین مسافرین دگرى چوخالیب، تاکسی لار ایسه کئف لری چکنی میندیرمه دن ال چکیب، هامی یا قوللوق ائدیر!
گؤروشوم قورتولاندان سونرا، بیر تاکسى توتوب ائوه قایتماق ایسته دیم. گؤزونوز یامان گون گؤرمه سین. توو آلانلارین بیرینده تاکسى سوروجوسو ترمز توتاندا، یاواشجا قاباقداکى ماشینا دگدى. قاباقداکى ماشینین سوروجوسو لاپ او خط باشى وورانلاردان ایدى. ماشینینا هئچ نه اولمامیشدى. جیزیق بئله دوشمه میشدى. یئره دوشوب ماشینا باخاندان سونرا، تاکسی سوروجوسونون یاخاسیندان یاپیشدى. آغزینا هر نه گلدى قوجا تاکسی سوروجوسونه پای وئردی!! یئره دوشوب، نئچه نفرین یاردیمی ایله اونلاری آییردیق. یاریم ساعات یولو باغلایاندان سونرا تاکسی سوروجوسوندن اون مین تومن کسیب، گئتدی. بودا بیر جوره بوش یئرینه یارادیلان ترافیک لردن ایدى. اؤز- اؤزومه، «اولا بیلر، پول کسن سوروجونون ایشی بودور»-دئدیم. تاکسی دا اوتوروب، سوروجونون دئیینمه گینه قولاق آسا-آسا گئتمک ایسته دیگیم یئره چاتدیم. بوگون ده بئله قورتولدو.
بئشینجى گون، چوخ ماراقلی گون ایدی. اؤز ماشینیم لا بیلیم یوردونا (دانشگاها) گئدیردیم. یوللارین بیرینده بیر بانکین قاباغیندا پارک یئرلری دولوب، بعضی لری ده دوبل ساخلامیشدی. بانک-ا گئدن لر هر یئرده، هر نجور ایسته دیکلری کیمی ماشینی ساخلاییب، دوشوب بانک-ا قاچیردیلار. اوزون بیر ترافیک ده قالمیشدیم. «اولا بیلر، اورا قاچانلارا، اؤدول وئریرلر!»-دئدیم. من کیلاسا چاتان دا، بیر ساعات کلاسین واختیندان کئچمیشدی. اوستاد ایسه گئج یئتیشدیگیم اوچون غایب قویدو. کیلاسلاریم قورتولاتدان سونرا، بیر داها او یولو قاییتدیم. یولدا بیری گؤیدن قاباغیما دوشوردو. بیری یولون دگیشنده، یول گؤسترن چیراغی وورموردو. بیری یاواش-یاواش ماشین سوروب، پیادا گئدن جاماعاتا باخیردی. بیری موبایل ایله دانیشا- دانیشا سوروجولوک ائدیردی. بیری، خیاوانلارین ساغا چؤنمک یولون باغلامیشدی. بیری چیراق- میراق سایمیردی. پولیس اولمایان یئرلرین دورمو هئچ خوش دگیلدی. آنجاق هر کیم قانون ایله بو خیاوانلاردا سوروجولوک ائدیردى، وای حالینا اولوردو!! آخشام ائوه یئتیشیب، «ترافیک- ین چوخونون، اؤزوموز یارادیریق.»-دوشوندوم.
بیر داها تکرارلاییرام. اؤزوموزده ترافیکی حل ائتمه سک، هئچ واخت ترافیک مسئله سی حل اولمایاجاق. اؤزوموز سوروجولوک قانون لارینا عمل ائتمه سک، ترافیک ده آرادان گئتمه یه جک. بیر- بیریمیزه یول وئرمک، پیادا اولاندا اؤز یولوموزدان کئچمک و... بونلاردا باشقا سبب لردیرلر. سونوندا، «ترافیک، یانی اؤزوموز یارادان بیر اوزون، ماشین سرگی سی (نمایشگاهى).»- دئیه بیلرم.
