اردبیللی روبابه مورادووا-نین حیات حیکایه سی Rübabə muradova
روبابه اردبیلده قیزلار
مکتبینده تحصیل آلیردی. بعضن حتی مکتب کونسئرت‌لرینده،
تاماشا‌لاردا چیخیش ائدیردی. بو، او دؤورون قایدا-قانون‌لارینا ضید اولسا
دا، بعضن
حتی قوهوم‌لاری طرفین‌دن قینانسا دا، آتاسی روبابه‌نین صحنه‌یه چیخماسینا
اعتراض
ائتمیردی. آخی میرزه خلیل اؤزو ده یاشادیغی اؤلکه‌نین سیاسی رئژیمی
ایله(پهلوی)،
قایدا-قانونلارییلا رازیلاشمیردی. ائله اونا گؤره ده موخالیف حرکاتا
قوشولموشدو.
حرکاتین ان چالیشغان ایشتیراک‌چی‌لارین‌دان ایدی... روبابه تبریز
فلورمانیاسینا (مدنیت
سارایینا) دعوت آلسادا بو صحنه ده ایشتراک ائتمک اونا قیسمت اولمادی.
حیاتینین
تامامیله دییشیب
باشقا آخارا دوشمه‌سینه سبب بیر ساعت اولدو. جمعی آتمیش دقیقه تالئیی‌نین
دؤنوش
نقطه‌سینه چئوریلدی. هر شئی بیر گؤز قیرپیمیندا باش وئردی سانکی. اصلینده
نلر
اولدوغونو دا دوغرو- دوزگون آنلامادی. اون اوچ یاش‌لی قیزجیغازین اؤلکه‌ده
جریان
ائدن حادثه‌لری بوتونلوکله درک ائتمه‌سی آغلاباتان بیر شئی ده دئییلدی.
آنجاق
یاشینا اویغون اولاراق باشا دوشدوگو و گؤردوگو بیرجه شئی واردی. آتا-آناسی
هاراسا
یامان تلسیردی. ائوده اللرینه کئچه بیله‌جک نه واردیسا - بیر-ایکی دست
پال-پالتاری، قیمت‌لی اشیا‌لاری تلم-تلسیک ییغیب، اوشاق‌لاری گئیدیردی‌لر.
باخ،
اوندا آییله‌نین بؤیوک اؤولادی اولان بو اون اوچ یاش‌لی قیز آنلادی کی،
مجبور
اولاراق دوغما ائولرینی، تورپاق‌لارینی ترک ائتمه‌لی‌دیرلر. بیرجه ساعت
عرضینده
آچیلان سرحدی کئچیب، آذربایجانین اوتایینا آدلاما‌لی‌دیرلار. بلکه ده باش
وئرن‌لرین
جیددیتینی درک ائتمه‌یه اوشاق آغلی هله تام یئتمیردی. آمما قاپی‌دان، حیطین
داروازاسین‌دان چیخارکن اؤزون‌دن آسی‌لی اولما‌دان بؤیوک‌لره خاص بیر حرکت
ائتدی.
آرخایا دؤنوب ائولرینه باخدی. بیر ده سرحدی کئچن زامان چئوریلیب،
دوغولدوغو،
سئودیگی تورپاغینا - اردبیله طرف بویلاندی. بورا نه واختسا یئنی‌دن
قاییتماق،
یاشاماق اومیدیله... او، 50 ایللیک عؤمرو بویونجا بیرجه بو اومیدله یاشادی،
بیرجه
بونو آرزولادی. خیال‌لاریندا، یوخولاریندا دفعه‌لرله اردبیله گئدیب-گلدی،
او
تورپاق‌لاری گزدی، حیط‌لرین‌دکی گول-چیچیین عطرینی ایچینه چکدی، یوردونون
هر
قاریشینی ازبرله‌دی. “قارا گیله”لرین‌دن یاش‌لار آخیدیب او تایدان بوتایا
“حیدر
بابایا سلام” گؤندردی. باغرینا داش باسیب او سئوینج‌لی گونون گلجیینی
گؤزله‌دی.
دوز 37 ایل. گؤزله‌دی، گؤزله‌دی... ائله بو وطن حسرتیله ده اردبیلین ضولمت
گئجه‌لری
قدر قارا گؤزلرینی عبدی یومدو...
...بلکه ده او 1
ساعت اولماسایدی، عائله‌سی‌نین باشینا بؤیوک موصیبت‌لر گله‌جکدی... بلکه ده
او 1
ساعت اولماسایدی، وطن حسرتی، وطن نیسگی‌لی ده چکمه‌یه‌جکدی... ایللر بویو
دوغولدوغو تورپاغین حسرتیله یاشایان و ائله بو آرزویلا دا دونیا‌دان کؤچن
اونودولماز صنعتکار روبابه مورادووا کیمی...
ایلک اولاراق
آستارادا یاشاییرلار. بیر مدت سونرا ایسه سالیاندا مسکونلاشیرلار. هر حالدا
میرزا
خلیل آییله سی کؤچگون دوشندن چتین‌لیک‌لرینه
باخمایا‌راق، میرزه خلیل اوشاق‌لارینی تحصیل‌دن یاییندیرمیر. روبابه
سالیاندا
اورتا مکتبده تحصیلینی داوام ائتدیریر. ائله مکتبده ده اونون ملاحت‌لی
سسینی
آشکارلاییرلار. بون‌دان سونرا روبابه موسیقی درنک‌لرین‌دن بیرینه عضو
اولور.
درنکده قولو عسگروولا تانیش اولور. تاماشا‌لاردا، تدبیرلرده چیخیش ائتمه‌یه
باشلاییر.
ایلک صحنه
بیر دفعه گونلرین
بیری درام تئاترینین صنعتچیلری سالیانا سفره
گلیرلر. اونلارین آراسیندا علسگر علکبروو دا وارایدی - روبابه‌نین او واختا
قدر
آدینی ائشیتسه ده، اوزونو گؤرمدیگی مشهور صنعتچی. “واقیف” تاماشاسینی
اوینامالییدی‌لار.
آنجاق تاماشانین باشلانماسینا آز واخت قالمیش دئییرلر کی، خورامانی
اوینایان قادین
صنعتچی خسته‌دیر، صحنه‌یه چیخا بیلمه‌یه‌جک. او قادین صنعتچی نی اوز
ائلمک
روبابه‌یه حواله اولونور. چونکی روبابه اؤز تاماشا‌لاریندا بو رولو آرتیق
ایفا
ائدیردی. بئله‌لیکله، روبابه ایلک دفعه 16 یاشیندا ماهیر صنعتچی لرله عینی
صحنه نی
پایلاشیر. دوزدور، او بؤیوکلوکده آرتیستین اویونونون یانیندا تجروبه‌سیز
بیر قیزین
رولو ضعیف آلینیر. آما آرتیستلیقی اولماسا دا، گؤزل سسی واردی روبابه‌نین.
خورامانین اؤزونو قایا‌دان آتماسی صحنه‌سینده بیر “بایاتی-کورد” ایفا ائدیر
کی، تاماشا،
اوبراز یاددان چیخیر. دوز ایگیرمی دقیقه اوخویور... تاماشادان سونرا علسگر
علکبروو روبابه‌یه یاخینلاشیب مئهریبان سسله دئییر: “قیزیم، گؤزل سسین وار،
چالیش
باکی یا کؤچ، فیلارمونیایا سنین کیمی سس‌لی موغننی‌لر هنرمندلر لازیم‌دیر”.
او
گئجه سحره‌جن روبابه‌نین گؤزونه یوخو گئتمیر. تاماشانین تأثیرین‌دن آیریلا
بیلمیر،
هئچ واخت گؤرمه دیگی، اونا ناغیل کیمی گلن باکینین خیالینی قورور. چوخ
کئچمیر کی،
تالئ اؤزو اونو بو شهره گتیریر. سسینین سئحرینه دوشن معلم‌لری روبابه ایله
قولونو
باکییا گتیریرلر.
لیلی مجنون تاماشاسی
بئله‌لیکله، روبابه
مورادووا 1329-جی ایلده باکییا - خیال‌لاریندا یاشاتدیغی بو اسرارنگیز شهره
قدم
قویور. آصف زئینال‌لی آدینا موسیقی مکتبی‌نین موغام شعبه‌سینده تحصیل
آلماغا
باشلاییر. ائله بوردا اوخویا-اوخویا حقیقت ریضایئوا، گولخار حسنووا کیمی
سنعتکارلار روبابه مورادووانی لئیلی رولونا حازیرلاشدیرماغا
باشلاییرلار. روبابه
هله طلبه ایکن اوپئرا و بالئت تئاترینین صحنه‌سینده ایلک دفعه لئیلی کیمی
گؤرونور.
مکتبی بیتیرن‌دن سونرا ایسه بوردا ایشه گؤتورولور. لئیلی، اصلی، عربزنگی،
شاهصنم،
صنم کیمی قطعه لری ایفا ائدیر. تئاترین سولیستی اولماقلا یاناشی هم ده
موغام،
تصنیف و خالق ماهنی‌لارینین ماهیر ایفا‌چی‌سی کیمی بوتون اؤلکه‌ده تانینیب،
سئویلمه‌یه باشلاییر. اونون ایفا ائتدیگی “قارا گیله”، “حیدر بابایا
سلام”
بو گون ده دیل‌لر ازبری‌دیر. فیلارمونیادا کئچن کونسئرت‌لری ایندی ده
چوخ‌لارینین
خاطرینده‌دیر. قارا قاش-گؤزون‌دن، اوزون قارا زولفون‌دن، گؤزللیگین‌دن هله
ده
دانیشیرلار. بو گؤزل‌لییه او واخت‌لار دا حئیران اولوردولار، ایندی ده. بیر
ده
اونون لئیلی‌سینی چوخ بینیردیلر. اؤزو ده داها چوخ بو اوبرازینی سئویردی.
چونکی
لئیلی اونا قلبن یاخین ایدی، تالئ‌لری بنزر ایدی. لئیلینی اوینایاندا اؤز
حیاتینی
یاشاییردی سانکی. یقین ائله بونا گؤره ده رول بو قدر تأثیرلی، یانغی‌لی،
ایناندیریجی آلینیردی. بو رولو او قدر چوخ سئویردی کی، هر صنعت‌چی‌نین
ایفاسینی دا
بینمیردی. دئییردی “خطیرلر خطرینه لئیلی اوینامازلار. لئیلی‌نین حیاتینی
یاشاماق
لازیم‌دیر”. روبابه مورادوا لئیلینی ائله اوینویوردی کی ائله بیل اؤز
طالئیینی
اوینویور . گونلرین بیرینده تاماشادان سورا هیندوستانین سینما اولدوزو
ایستعدادلی یاپیمجی(تهیه کننده) و آرتیست راج کاپور صحنه یه چیخیر،
بایاقدان اونو
وجده گتیرن حسرت، قلبینی اسیم اسیم تیتردن لئیلینی، روبابه خانیمی آیریجا
تبریک
ائدیر:
" ایفانیزداکی
بیر جهت منه چوخ ماراقلی گؤروندو، آغلاییردیز،گؤزونوزدن یاش گلیردی، آنجاق
بو
سسینیزه، اوخومانیزا تاثیر ائتمه دی، غریبه دی...!"
طالئییندن ایمداد
دیله یه ن لئیلینی، بختیندن دیل دیل شیکایتلنن اصلینی، سؤزون حقیقی
معناسیندا
روبابه مورادوا نین طالئیینی بلکه ده ایلاهی موغاملاریمیزین طالئیینه
باغلاییب.
“روبابه تکجه صحنه‌ده،
حیاتدا دا لئیلی‌نین حیاتینی یاشامیردی”، - دئییر روبابه مورادووا
صنعتی‌نین داوام‌چی‌سی،
روبابه نین اؤزون‌دن 19 یاش کیچیک باجی‌سی، موغننی طاهیره روبابی. دانیشیر
کی،
روبابه‌نین بیر سئودیگی اوغلان واردی. ایکی‌سی ده بیر-بیرینی چوخ سئویردی.
اما
اوغلانین عائله‌سی محض روبابه موغننی اولدوغو اوچون اونلارین ائولنمه‌سینه
ایجازه
وئرمیر...
حیاتینین سون آنینا
قدر وطن نیسگی‌لی روبابه‌نین اوریین‌دن گئتمیر. 13 یاشیندا آیریلدیغی
تورپاغینا
بیرجه دفعه آیاق باسماق آرزوسو اوریینده قالیر. دوغولوب بؤیودوگو اردبیلی،
ائوینی
یئنی‌دن گؤرمک خوشبخت‌لیگی اونا نصیب اولمور.
او کی قالدی روبابه
مورادووانین قادین خوشبخت‌لیگینه، بلکه ده 50 ایللیک اؤمرو بویونجا
یاشادیغی بیر
نئچه خوش دؤنم واردیسا، او دا سئودیگی شخصله بیرگه یاشادیغی ایللریدی. یقین
تانرینین روبابه‌یه یازیغی گلمیشدی. اونو ایللر سونرا یئنی‌دن سئودیگی
شخصله
قارشیلاشدیرمیشدی. بو، همین اوغلان ایدی. اونون ایلک محببتی. موغننی
اولدوغونا
گؤره عائله‌سی روبابنی اونا آلمامیشدی. او دا عائله‌سین‌دن باشقا جور آجیق
چیخمیشدی - هئچ کیمله ائولنمه میشدی. و ایللر سونرا اونلار یئنه
بیرلیکدیدی‌لر.
گنج‌لیک چاغ‌لاریندا اولدوغو کیمی. روبابه مورادووا حیاتینین سون 15 ایلینی
بو
کیشیله یاشاییر. روبابه‌نین حقیقتن سئودیگی ایلک و تک کیشی خسته اولدوغو
زامان‌لاردا
دا، عؤمرونون سون آنیندا دا اونون یانیندا اولور...
آخیرلار خسته‌لیک
روبابه‌یه گوج گلیردی. سون بیر ایلده ایسه خسته‌لیگی یامان آغیرلاشمیشدی.
آریقلامیشدی، سولغونلاشمیشدی. آرتیق یاتاق خسته‌سینه چئوریلمیشدی. آنجاق
ائله او
وضعیتده ده تمیزلیگینه، سلیقه‌سینه فیکیر وئریردی. باجی سی طاهیره خانیم
دئییر کی،
اؤلومونون یاخینلاشدیغی روبابه‌نین اوریینه داممیشدی: “اؤزو بونو بیلیردی
آرتیق.
هر گون یانینا گئدیردیک. سون گون‌لر اؤله جه یی اوریینه داممیشدی ائله بیل.
دئییردی، "منی تمته‌راقلا باسدیرمایین. فخری خیاباندا
باسدیرماسا‌لار،
عیبی یوخدو. اساس اودور کی، منی خالقیم سئوه‌جک". خسته یاتاغیندا دا، اؤلوم
آیاغیندا
دا اردبیلی اونوتمادی، یادا سالدی. هر دفعه دئییردی کی،
"ائویمیزین قاپی‌سی آچیلان کیمی حیط‌دکی گول‌لرین عطری منی بیهوش ائدیردی.
کاش بیرجه دفعه گئدیب اردبیلی گؤریدیم. سورونه-سورونه ده اولسا
گئدیب،
اورانی گؤروب، سونرا اؤلیدیم". آنجاق بو آرزویلا یاشاییردی، آنجاق بو
ایدی اونون دردی. او بویدا دردی اولا-اولا باشقا‌لارینین دا دردینه
یانیردی.
احتیاجی اولانا ال توتوردو. عمومیتله، هامینین ایشینه یاراییردی. هر کسین
دردینه
شریک اولوردو. اما اونون دردین‌دن بعضی‌لری‌نین هئچ خبری یوخ ایدی. اونون
بیرجه
دردی وارایدی - وطن. روبابه یالنیز وطن حسرتیله اؤلدو.
روبابه مورادووا
1362-جی ایل، زومارین(شهریور) 6-دا، 50 یاشیندا قاراجیهر سرطانیندان وفات
ائدیر.
و یاسامال قبیریستانلیغیندا دفن اولونور. بئله‌جه، دوغولوب بویا-باشا
چاتدیغی
تورپاغی گؤرمک، اورا آیاق باسماق آرزوسو دا اونونلا برابر تورپاغا گؤمولور.
روبابه
مورادووا دوز 37 ایل وطن حسرتینی، اردبیل نیسگیلینی اوریینده
گزدیردی. او
شوم گئجنی، حیاتینین دؤنوش نقطه‌سی اولان او 1 ساعتی خاتیرلادی. بعضن او 1
ساعاتا لعنت
اوخودو، بعضن او 1 ساعاتی یئنی‌دن آرزولادی. آرزولادی کی، هئچ اولماسا
بیرجه دفعه
یئنه سرحدلر 1 ساعت‌لیق آچی‌لاردی. بیرجه ساعت‌لیق دا اولسا گئدیب اورانی
گؤروب،
هاواسینی اودوب یئنی‌دن قاییدایدی. بو دا اونا کیفایت ائدردی، حسرتینی
آزالداردی.
اما نه بو آرزولار گئرچکلشدی، نه ده نیسگیل سونا یئتدی. او، ائله بو وطن
حسرتیله
ده اردبیلین ضولمت گئجه‌لری قدر قارا گؤزلرینی عبدی یومدو...
... اما ساغلیغیندا
اولماسا دا، هئچ اولماسا اؤلومون‌دن بیر نئچه ایل سونرا ایسلام
اینقلابیندان سونرا
آزاجیق تسکین‌لیک، راحت‌لیق تاپدی روبابه مورادووانین روحو. او دا باجی‌سی
طاهیره‌نین
اردبیل‌دکی ائولری‌نین حیط‌لرین‌دن گتیردیگی و مزارینا تؤکدوگو بیر اوووج
وطن
تورپاغییلا... بلکه ائله بو بیر اوووج اردبیل تورپاغی روبابه مورادووانین
37
ایللیک وطن حسرتینی، وطن نیسگیلینی دایاندیردی، کیم بیلیر؟!...
روبابه مورادوا
خوشبخت صنعتکارایدی. طالئیینده یوخ،ایفاسینین، سسینین بختینده بختورایدی.
اونون
ایفاسیندا، نفسینده آذربایجان خالقینین مودریکلیغی، قدیملیغی
یاشاییر.روبابه سسی،
روبابه آوازی، آخار چای ایدی، تپ تزه باهار هاواسی ایدی.
