ائلیس مونرو: “کیم چئخوولا مقایسه ائدیلمک ایسته‌مز کی؟”
-یازماق وردیش‌لرینیز نئجه‌دیر؟ بیلگی‌سایاردان ایستیفاده ائدیرسینیز؟ هر گون یازیرسینیز؟ داها چوخ گوندوز یازیرسینیز، یوخسا گئجه؟ بیر حیکایه‌نی یازیب بیتیرمک نه قدر واختینیزی آلیر؟
- تخمینن، بیر ایله یاخین‌دیر بیلگی‌سایاردان ایستیفاده ائدیرم. من هر تئکنولوژی یئنی‌لییه گئج آلیشان بیر اینسانام، مثلن، منیم هله ده میکرودالغا‌لی سوبام[مایکروویو اوجاغی] یوخ‌دور. لاکین من کیبوردا یاخینلاشمازدان اؤنجه بیر-ایکی اوزون ال‌یازما حاضیرلاییرام. حیکایه ایکی آی عرضینده یازیلا، بیته و چاپا حاضیر اولا بیلر، آما بو تصادفی حال‌لاردا باش وئریر. منه داها چوخ آلتی، سککیز آی واخت لازیم اولور، من چوخلو دییشیک‌لیک‌لر ائدیرم، یؤنومو[جهت‌یمی] دییشیرم، چک-چئویر ائدیرم، چیخیلماز وضعیته دوشورم. مومکون اولدوغو قدر هر گون یازیرام. یازماغا یوخودان قالخیب قهوه‌می حاضرلایان کیمی باشلاییرام و گئرچک حیات منی اؤز آغوشونا آلمامیش، هئچ اولماسا، ایکی-اوچ ساعت ایشلمه‌یه چالیشیرام.
- گنج یازیچی‌لارا هانسی مصلحتی وئرردینیز؟
- گنج بیر یازیچی‌یا هانسی‌سا مصلحتی وئرمک مومکون دئییل، چونکی گنج یازیچی‌لارین هامیسی بیر-بیرین‌دن چوخ فرق‌له‌نیر. دئیه بیلریک “اوخو”، آما یازیچی او قدر چوخ اوخویار کی، نتیجه‌ده، داها هئچ بیر شئی یازا بیلمز. یا دا “اوخوما، دوشونمه، آنجاق یاز” دئیه بیلریک، نتیجه ایسه بیر داغ یوکسکلیگینده جیزماقارا یارانا بیلر. یازیچی اولماق ایستدیکده اینسان چوخلو سهو آددیم‌لار آتیر، سونرا ایسه ائله بیر گون گلیر کی، یازما‌لی اولدوغو بیر شئیی یازیر، سونرا اونو دوزلدیر و دوزلدیر، چونکی اونون داها یاخشی اولماسینی ایسته‌ییر و قوجالدیقدا بئله “اینسانین ائده بیله‌جه‌یی باشقا بیر ایش ده اولما‌لی‌دیر” دئیه دوشونسه ده، یئنه ده بو ایشین داشینی آتا بیلمیر.
- سیزه داها چوخ تأثیر ائتمیش یازیچی‌لار هانسی‌لاردیر و سیز هانسی مؤلف‌لری اوخوماغی سئویرسینیز؟
- من گنج اولاندا سئودیک‌لریم یودورا او ائلتی، کارسون ماک‌کاللئرس، کاترین آننا پورتئر، فلاننئری او.کوننور، جئیمس ائیجی ایدی‌لر. سونرا‌دان ایسه آپدایکی، جویس کارول اواتسی، پیتئر تئیلورو و خصوصیله ده، اؤزو ده بیردفه‌لیک اویلیام ماکسوئلی سئودیم. بیر ده اویلیام ترئوور، ائدنا او.برایان، ریچارد فورد دا وار. بونلارین منه تأثیر ائتدیگینی دئیه بیلرم. بون‌دان باشقا بیر خئیلی یازیچی دا وار کی، اونلاری، ساده‌جه، اوخوماغی خوشلاییرام. سون کشفیم هلند یازیچی‌سی سیز نوتبوم‌دور. اصلینده، بو جور آد سادالاماغی سئومیرم، چونکی سونرا‌دان هانسی‌سا اعلا بیر یازیچی‌نین آدینی چکمه‌یی اونوتدوغومو گؤروب اؤزومو یئییب-داغیدیرام. اونا گؤره ده ایندی اوخوماق‌دان ذؤوق آلدیق‌لاریمی دئییل، یالنیز منه تأثیر ائدن‌لرین آدلارینی چکدیم.
- سینتیا اوزیک سیزی “بیزیم چئخوووموز” آدلاندیریب. بو موقاییسه سیزده نئجه تصورات اویادیب؟
- من بیر مدت اول چئخوو یارادیجی‌لیغی‌نین خئیلی حیصه‌سینی تکرار اوخوموشام و بونو گرک‌لی بیر تجروبه حساب ائدیرم. من چئخووون آدینی منه تأثیر ائدن‌لر آراسیندا چکمیرم، چونکی او بیزیم هامیمیز اوزرینده اؤز تأثیرینی قویوب. اونون یازدیق‌لاری، شئکسپیر کیمی، مکمل بیر ایشیق ساچیر، اونون یارادیجیلیغیندا یئرسیز امک صرفی، گرک‌سیز شخصیت یوخ‌دور. بئله دئیه‌ک، بئله بیر یازیچی ایله کیم موقاییسه اولونماق ایستمز کی؟!
- بیر سیرا تنقیدچی‌لر سیزین حتی بیرجه ورق اوزرینده ده بوتؤو بیر حیاتی تصویر ائتمک اقتداریندا اولدوغونوزو دئییرلر. بو درجه‌ده پئشه‌کار یازیچی اولماغا نئجه نایل اولدونوز؟
- من همیشه اؤز تصویرلریمین بوتون درین‌لیک‌لرینی بیلمه‌لی‌یم، هانسی پالتاری گئیینمه‌یی سئویرلر، مدرسه‌ده نئجه بیری اولوب‌لار و سایره. من اونلارین تصویر ائتدیگیم حیصه‌دن اوولکی و سونراکی حیاتینی دا بیلیرم. من اونلاری یالنیز بیر بوجاق‌دان، حاضیرکی آنین وضعیتینه قرق اولموش حالدا گؤرمکله کیفایت‌لنمیرم. بلکه ده، اونا گؤره اونلاری باجاردیغیم قدر هرطرف‌لی تقدیم ائده بیلیرم.
- حیکایه‌لرینیزین بیر چوخوندا حادثه‌لر محض دوغما یوردونوز اونتاریودا باش وئریر. سیزین یاشادیغینیز یئر نه درجه‌ده ال‌وئریش‌لی زمین یارا‌دیر کی، اورا‌دان بو قدر چوخ و فرقلی حیکایه‌لر دوغولوب؟
- من اؤزومو یاشادیغیم یئر – کندسایاغی اونتاریونون تبلیغاتچی‌سی حساب ائتمیرم. منه ائله گلیر بورادا یاشامانین اوستونلوگو اودور کی، داها بؤیوک یاشاییش یئرلرین‌دن فرقلی اولا‌راق (هارا‌داکی سن داها چوخ اؤز تحصیل و پئشه یولداش‌لارین طرفین‌دن سوس‌دورولا بیلرسن) بورادا سن داها فرقلی اینسان‌لاری تانیمیش اولورسان. بورا منه فیزیکی باخیم‌دان داها چوخ اویغون گلیر. من بورانین قورولوشونو خوشلاییرام، اما آدی بیر “منظره” کیمی دئییل، داها چوخ منیم یاخین‌دان تانیدیغیم بیر یئر کیمی. همچینین، هاواسینی، قصبه و کندلرینی تک گؤزل‌لیک باخیمین‌دان دئییل، بوتون خصوصیت‌لرینه گؤره خوشلاییرام. بعضی خیردا نوانس‌لاری[اینجه و دقیق نوکته‌لرى] کنارا قویساق، عادت و اطرافین نئجه اولماسین‌دان آسیلی اولمایا‌راق، منیم اینسان‌لارلا باغلی دوشونجه‌لریم دییشمزدیر.
- سیزین حیکایه‌لرین اساس قایه‌سی خاطیره‌لرینیزدیر. خاطیره‌لرین گوجو نه درجه‌ده‌دیر و اونلار بیزیم حیاتیمیزی نئجه بیر شکله سالاندا سیزین اوچون ماراقلی اولورلار؟
- بلله‌ک[حافظه] – بیزیم اؤز-اؤزوموزه دایم دانیشدیغیمیز حیکایه‌لردن و باشقا‌لارینا اصلینده اولدوغون‌دان بیر آز فرقلی نقل ائتدیگیمیز نسخه‌لردن عبارت‌دیر. بیز اؤز حیاتیمیزی بؤیوک گوجه صاحب اولان نقل ائتمه اولما‌دان تصور ائده بیلمریک. و بونلارین آلت قاتیندا رئداکته اولونموش، ایلهاملانمیش، منجیل[خودبین]، یا دا ایلندیرن[əyləndirən] بیر حیکایه اولدوقجا بیز حس ائدیریک کی، حقیقت آدلانان بؤیوک، دهشت‌لی، سیرلی بیر مخلوق بؤیوگور و بیزه ائله گلیر کی، بیزیم اثریمیزه چئوریلن محض اودور. اینسانین حیاتی مشغولیتین‌دن داها ماراقلی نه اولا بیلر؟! بونو ائتمه‌ییمیزین بیر یولو دا، فیکریمجه، بلله‌ک نه ایله مشغول اولماسی (حیاتیمیزین فرقلی آنلاریندا چیخاردیغی فرقلی اویون‌لار) و هامیمیزین اومومی بیر خاطره‌سی اولان اینسان‌لارین عینی حادثه ایله باغلی حافظه‌سینده قالان‌لارین اولماسی‌دیر. بو فرقلی خاطره‌لر بیر-بیرین‌دن نه قدر اوزاق اولسا‌لار و چاشقینلیق یاراتسا‌لار، ایچیم‌دکی یازیچی بیر ائله چوخ قریبه سرخوشلوق حسی کئچیریر.
- اوریینیزه داها یاخین اولان هانسی‌سا حیکایه و یا حیکایه لر وارمی؟
- من همیشه احوالیمین ان یاخشی واختیندا یازدیغیم حیکایه‌لریمی و یئنیجه نشر ائتدیردیگیم حیکایه‌لریمی سئویرم. یئنی کیتابیم‌دان داها چوخ “زورلایانی خلاص ائت” و “آنامین یوخوسو” حیکایه‌لرینه چوخ باغلانمیشام. کؤهنه حیکایه‌لردن “سئوگی‌نین اینکیشافی”، “ایش گونو ناهاری” و “آپاریلمیش” حیکایه‌لرینی چوخ سئویرم. سؤزون دوزو، حیکایه‌لریمین چوخونو سئویرم.
قایناق:
Kulis.az
