رقیه کبیری : اؤزومه و باشقا یازار، شاعیرلریمیزه اوره ییم یانیر
رقیه کبیری : اؤزومه و باشقا یازار، شاعیرلریمیزه اوره ییم یانیر
دانیشیق: علی فرهاد
رقیه کبیری ایله اونون شعر و حیکایه لرین اوخوماق یولویلا تانیش اولا بیلرسیز. یئنی چیخان شعر توپلوسو «تبریزیم آل تبیمی» اونون ایچ دونیاسینین بیر بوجاغی ساییلیر. آذربایجان منطقه سینده چیخان درگیلر و یازیلان سایتلاردا اونون آدین دویماماق مومکون دئییل. چوخ چالیشان و هر گون یازان، یازارلاریمیزداندیر و اینانمیرام بیر زامان سوروشاندا یئنی شعر و یا اؤیکوم یوخ دئیه! الینده اولسایدی ایندییه دک ۲۰-۳۰ کیتاب اوندان گؤره بیلردیک. آما نه یازیق دانیشیقدا دئدییی سؤزلره گؤره بو ایش اولماییبدیر. بو دانیشیق اونون ایلک حیکایه توپلوسونون باکیدا چاپ اولدوغونا گؤره دیر آما دانیشیغین ایچینده آذربایجان یازارلارینین ایندیکی دورومونا گؤره ده چوخلو سؤزلری وار. چونکو رقیه کبیری-نین اوره یی آغریییر!
دورما دئدی!
کندیمیزده قالما، دئدی.
دئدیم: خۏشدور بوگؤی چیمن،
بوردا اوبا سالما، دئدی.
دئدیم: سېناقدان چېخارام،
دئدی: منده وفادارام.
دئدیم: شهره آپارارام،
اوندا منی آلما، دئدی.
دئدیم: شهره اود باغلارام،
دئدی: داها من دېغلارام!
دئدیم: سنسیز من آغلارام،
اۆره‌ڲیمی چالما، دئدی.
دئدیم: دۀ بیر نه‌دیر چارام؟
دئدی: من بیر کندلی یارام.
دئدیم: سندن آیرېلمارام!
بئله فیکره دالما، دئدی!
دئدیم: گل بس بیر باش قاچاق،
دئدی: یۏل چۏخ، قولدور اویاق.
دئدیم: ائلدیر بیزه دایاق.
گؤزله ناغېل اۏلما، دئدی.
دئدیم: ائلی اۏیادارم،
دئدی: کس بو دیلی بالام.
دئدیم: زۏرلو اۏلوب اۏبام،
ائله‌ده بس دورما، دئدی.
دادلی ـ دوزلو دانیشیقلار
دادلی ـ دوزلو دانیشیقلار
طنزیم: منصور خانلو
بوتیك ده:
آرواد: ائله بیل بوینوما دار گلیر!
كیشی: هانی او آللاه...!
***
- اوره ییم دولودو
- حتمن جیبین بوشدو
***
-قوناقلار: ایشیق گئتدی
- ائو صاحیبی: ایشیغین ساغ الی سیزین باشینیزا!
***
- دئنه سن اؤله سن.
- من اؤلویه آند ایچمه رم!
***
- او قدر یاتمیشام، یاتماقدان یورولموشام.
- گئت بیر آز یات یورقونلوغون گئتسین!
***
هفته بازاریندا:
ـ بو كوت نئچه دی؟
ـ اون مین تومن.
ـ چوخ باها دئییرسن! اؤلو كُوتودو دا!
ـ منده دیری یه ساتمیرام كی!
***
ـ چایینیزدان تشككور ائدیرم.
ـ اؤزومدن یوخ؟!
***
ـ گؤزلرین چوخ شیشیبدی؟
ـ تازا یوخودان دورموشام.
ـ كؤهنه یوخودان یوخ؟
توركجه میزی قوروماق، آنادیلی بورجوموزدور
توركجه میزی قوروماق، آنادیلی بورجوموزدور
یازان: حسین واحدی
اولو یارادان، اینسانلاری یاراداندا اونلارین دانیشدیقلاری اوچون دیلی پای وئریب و اینسانلارلا حئیوانلاری فرقلندیریب دیر. بیز موسلمانلارین قوتسال كیتابی، قورآن-دا ایسه بو دیل لر تانری-دان بیر بَلیرتج (نشانه) اولاراق گؤسته ریلیبدیر. بللی اولدوغو كیمی دیل تانری وریندن، چوخ اؤنملی ساییلیب و یوكسك یئره صاحیب دیر.
بوتون دیللر گؤزل دیر و یئرینده هامیسینا دَیر وئریب اونلاری قورویوب ساخلاماق بیز اینسانلار اوچون آغیر گؤرَودیر(وظیفه)–دیر. بونون یانیندا هر اینسانین اؤز آنا دیلی داها فرقلی و اؤنملی ساییلیر. اینسان اؤز آنا دیلینده دویغولارینی اوزه چیخاریب، اونلاری یاشادیر. آنا دیلینی بیلمه ین اینسان ایسه اؤز آنا دیلینده اولان دویغولاردان اوزاق قالاراق، اؤزگه دویغولاری ایله یاشایاجاق دیر!
ایندیكی چاغیمیزدا آنا دیلینین یانیندا، هر اینسان دونیانین باشقا دیللریندن، بیر- ایكی سینی ایسه باجاراندا، دونیایا نئچه آچی-دان و نئچه یؤن-دن باخا بیلیب و نئچه اینسان ساییلیر. آمما آنا دیلین بیلمه ین ایسه، اون دیل بئله بیلسه ده، ظولوم آلتیندا یاشاییر. آنا دیلی بیر اینسانین وارلیغی ساییلاراق اونو بیلمه ین اینسان، اؤز وارلیغیندان اوزاق دوشه رك، آنا دیلینده اولان بوتون دویغولار ایله گؤزللیك لردن محروم قالیر.
دونیانین او بیری اینسانلارینا تای بیزم ده، اؤز آنا دیلیمیز واردیر. بیزیم آنا دیلیمیز اولان توركجه (آذربایجان توركجه سی)، دونیانین گوجلو، گؤزل، قایدالی و دَیرلی دیللریندن ساییلاراق، یاشاماقدادیر. بیز ایسه اونو یاشاتمالیییق. اؤنجه اؤلكه میزین قانونوندان فایدالاناراق، اونو اوخول-لار ایله بیلیم یوردلاردا دیری ساخلاماق ان واجیب اولان دیر و بودا رؤیالاردان اوزاق قالان بیر زاد دئییل دیر. ایسلامی اؤلكه میزده بو ایمكان وار و تئز-گئج یاراناجاق دیر و بو ایشله تانری وَریندن وئریلن پای-ا یییه (صاحب) چیخاجاییق.
اونون یانیندا ایندیكی دورومدا، یئتیری
(رسانه)-لرین هامیسیندا، اؤزللیك له رادیو-تلویزیون دا، توركجه میزی تمیز و دوزگون
دانیشماق ایله، دیلیمیزه بیر آیری یاردیم ائده بیله ریك. تأسفله بو ایكی یئتیری
(رسانه) ده، اؤزللیكله اوستانی شبكه لرده (آذربایجان تورك لری یاشایان اوستان
لارین شبكه لرینده) توركجه میزه هر دیلدن بیر آز قاتیب یئنی بیر دیل یارادیب لار و
یقین اولاراق كوتله نین ده (مردم) دانیشیغیندا تأثیر قویولور.
گؤزل توركجه میز رادیو-تلویزیون دا دوغرو-دوزگون و تمیز دانیشیلسا، یوزده-یوز كوتله نین ده دانیشیغی دوزگون توركجه اولاجاق دیر. جمله نین سونوندا تكجه بیر توركجه فعل گتیرمه یه، توركجه دانیشماق دئمزلر!! گركلیدیر بونا چوخ دقت ائدیب دیلیمیزین آرادان گئتمه سینه یاردیم ائتمه یك. ایندیكی وضعیت ده توركجه كیتاب لار ایله نشریه لردن ایسه فایدالانا بیله ریك. بو ایشله هم اونلار آیاق اوسته قالار همده توركجه میز یاشایار.
اؤزوموز ایسه دانیشیغیمیزا دقت ائتمه لیییك، نه زامانادك دیلیمیزه خور گؤز ایله باخا جاییق؟ ندن توركجه دانیشاندا جمله میزین چوخونو باشقا دیلده دئییریك، بودا كیلاسمی؟ منجه كیلاس و افتخار، توركجه میزی دوزگون دانیشماقدادیر. پیس عادت لریمیزدن بیری عددلری، بویالاری و... باشقا دیلده دئمك دیر. تورك، توركجه!! دانیشاندا اؤلكه ده یاشایانلارین هامیسی نه دانیشدیغینی آنلایا بیلیر و اودا توركجه میزه هر دیلدن قاتماسی ندنی (سببی) دیر. همن آدام باشقا دیلده دانیشاندا چالیشیر هم تمیز، همده لهجه سیز دانیشسین!! و بیری بیلمه دن آیری بیر دیلین كلمه سین او دیله قاتاندا، ایش گولمه یه چكیر!
دیلیمیزین آرادان گئتمه سی ائله بو عددلر ایله بویالار و جمله میزده تكجه توركجه بیر فعلی ایشلتمك دن باشلاییر، نه زامانا كیمین، بیر-بیریمیزه، واز گئچ نه اولاجاق -دئیه جه ییك؟ دوروم بئله گئدیرسه، ساباح دیلیمیزدن قورو بیر آد قالار!!
دیلیمیزی قوروماق ایسته ییریك سه، بوتون دَیرلی یازیچیلاریمیز، تمیز و توركجه قیرامئرینده یازمالیدیرلار. ان اؤنملی سی، كه/كی، اگر، چونكی، آیا و... كلمه لرینی قوللانماق لا دیلیمیزه آغیر بیر ضربه وورماغا داوام ائدیریك. آمما اونلاری دیلیمیزدن آییرماق لا دیلیمیز داها گؤزللشه جك دیر. بو ایش ایسه یازیچیلاریمیزین وظیفه سینی آغیرلادیر. اونلار توپلومون آیدینی اولاراق، دیلیمیزی جانلی و تمیز یاشادیب، ساخلاماسی اوچون داها چوخ چالیشیب، زحمت چكمه لیدیرلر.
دیلیمیزی یاشاتما، یئرلرین بیری ایسه اینترنت دیر. وبلاگ لار ایله سایت لاریمیزدا توركجه میزه اؤزل یئر وئریب اونو قوللانماق لا بیر آیری یاردیم ائده بیله ریك.
بو قیسا یازیدا ایسته ییم آنا دیلیمیزی قوروماغی خاطیرلاتماق دیر و هر بیر آذربایجان توركونه اؤز دیلینی قوللانماق و اونو یاشادیب گله جك نسیل لریمیزه ساخلاماق، آنا دیلی بورجودور. اومود ائدیرم دیلیمیز یاشام بویو یاشایاجاق دیر.
آنامین یایلیغی
«آنامین یایلیغی»، غیر دولتی بایراما-سیننین(فئستیوالینین) اوچونجو دؤورسینه چاغری 90-91 فراخوان سومین دوره جشنواره غیر‌دولتی «آنامین یایلیغی» سومین دوره جشنواره غیر‌دولتی «آنامین یایلیغی» با نماد
همیشگی مادر «آنا» و با هدف ایجاد انگیزه و نشاط، شناسایی، شناساندن و
بارورتر کردن استعدادهای نهفته همراه با احترام به پیشکسوتان و بهره‌گیری
از تجارب ایشان، در دو بخش شعر و مقاله به زبان‌های ترکی و فارسی برگزار
می‌شود. این دوره از جشنواره به صورت اینترنتی خواهد بود – فراخوان جشنواره در وبلاگ انتشارات یایلیق به آدرس: {www.e-yayliq.blogfa.com}
موجود است- و همانند ادوار قبلی به برگزیدگان لوح تقدیر و تندیس جشنواره
اعطا خواهد شد؛ جشنواره آنامین یایلیغی جوایز نقدی ندارد و به هیچ عنوان
جایزه محور نیست.
[خاطیره لر دوراغی بلوقونوندا فارسجا اؤزل بؤلوم]
نوروز یوخسا اوغوز؟
نوروز یوخسا اوغوز؟
یازان: بهرام اسدی
نوروز بایرامی ائللریمیزین آراسیندا اسگی زامانلارین یادگاری اولاراق هله ده داوام ائتمكدهدیر. بو بایرام طبیعتین جانلانماسی و چؤل-چمنین یئنیدن دیریلمهسیایله علاقهداردیر و بونونلا اویغون ائل آراسیندا مختلف دبلر و رسملر یارانیبدیر. طبیعت جانلانیرسا و اؤز دونون دگیشیرسه ائللریمیز ده بو بایرامدا اؤز دونلارین دگیشیرلر و كیچیكلی - بؤیوكلو تزه پالتار گئییرلر و اؤزلرین طبیعتایله اویغون ائدیرلر. آذربایجان و عموم حالدا تورك ائللرینین بو دون دگیشمهلری یالنیز پالتاردا دگیل اونلارین معنویاتیندا دا اؤزون گؤستریر و دئمك قبیلهلریمیز هم جسمی هم ده معنوی پالتارلارین دگیشیرلر و بوتون داورانیشلاریندا بو بایرامین تأثیری آیدین گؤرونور.
بایرامدا كوسولولر باریشیر. اوزاق دوشنلر یادا دوشور و كین - كدورتلر گؤتورولور و بو معنوی پالتارین دگیشمگینه بیر تظاهردور. بایرامدا بؤیوكلر ایله گؤروشمك واجب ساییلیر بو ایسه ائللریمیزین آراسیندا بؤیوكلره اولان حؤرمتین قاباریق بیر تظاهرودور. اسگی تورك ائللری آنجاق قوجالار و آغ ساققاللارین رأیی و نظری ایله اداره اولونارمیش .
تاریخی و جغرافی جهتدن باخیلیرسا طبیعت ایله علاقهدار ایل بایرامی یا خود نوروز بایرامی بوتون تورك ائللرینین آراسیندا مختلف مراسملر ایله كئچیریلیبدیر و كئچیریلیر. ایندی گؤرهك نهدن اونون آدی فارسجادیر؟ نوروز یئنی گون دئمكدیر و فارس اساطیرینه گؤره بو بایرام جمشید شاه-ین آذربایجانا اولان سفری زامانی یارانیبدیر و همین فارس اسطوره سینده ده بو بایرامین آذربایجاندا یاراندیغینا دامغا وورولور و تأیید اولور. بس، آذربایجاندا و تورك ائللرینده یارانان بیر بایرامین آدی فارسجا اولماسی نئجه اولار ؟
بورادا تورك اساطیرینه باخماغیمیز گركیر: تورك و آذربایجان اساطیرینده نوروز بایرامی دگیل اوغوز بایرامی گؤرسنیر و بو بایرام آذربایجان توركلرینین افسانهلره قوووشموش و پیغمبرلشمیش اولو حكمداری اوغوز اوغلونون یادگاری كیمی قیمتلنیر.
آذربایجان اساطیرینده اوغوز اوغلونون بایرامی مطرح اولور و اوغوز اوغلو بو گون آغیر و اوزون بیر قیشدان قورتولور و بو قورتولماقدا اونا بركتلر اوز گتیریر و اوغوز اوغلو بو بركتلری و خئیرلری خاطرلاتماق ایچون یئمك - ایچمك وئریر و چال - چاغیر یولا سالیر او گوندن اوغوز طایفالاری همین گونو خاطرلاییرلار و بو گونون اوغوز بایرامی اولدوغو بورادان یارانیر. سونرالار قونشو ملتلر و او جمله دن فارس خلقی (و فارس اساطیرینه باخساق جمشید شاه آذربایجانا گلرك) اوغوز ائللرینین بو بایرامین گؤرور، بگنیر و اؤز خلقی آراسینا آپاراراق اونو اؤز دیلینه اویغون اولاراق نوروز آدلاندیریر.[1]
[1] اوغوز اوغلونون ماجراسین ایل آخیر چرشنبه لر كتابی - صحیفه 57 آذر نشر -باكی 1993 ده اوخویا بیلرسینیز.
: قایناق
آختاریشلار و آراشدیرمالار کتابی- چاپ: ۱۳۸۵ - انتشارات یاز
شهامت نشریه سی- اورمیه- 91ینجی ایلین بایرام اؤزل سایی
یئددی بركت سوفراسی
یئددی بركت سوفراسی
: ایل بایرامیندا سوفرالارا دوزولن یئددی بركت 1. گؤی بركتی ایله آیدینلیق : قورآن ایله گؤزگو 2. سو بركتی: سو ایله بالیق 3. یئر بركتی: بوغدا/مرجیمك 4. حئیوان بركتی: بویادیلمیش یومورتا 5. آغاج بركتی:آلما/اییده 6. آل وئر بركتی: سیككه 7. گؤیرمك بركتی: گؤیرتی |
||
| حاضیرلایان/ شكیللر: حسین واحدی | ||
اوجوزلوق عمی ایله اؤزل دانیشیق
اوجوزلوق عمی ایله اؤزل دانیشیق
دانیشیغی آپاران: حسین واحدی
س: اوجوزلوق عمی چوخ خوش گلیب سن. اؤزونوزواوخوجولاریمیزا تانیتدیرین.
آی ساغ اولاسان . من، اوجوزلوق. یئریم هر یئردیر. مین اوچ یوز نم نئچه ده دونیا یا گلمیشم. هله – هله ده بورادا قالماق نیت-یندیم.
س: چوخ گؤزل ! اوجوزلوق عمی اؤزوندن دئ. هاردان باشلاییب سان نه لر ائدیب سن؟
من دونیا یا گلندن، اؤزومو تانیمیشام و هدفیم هامییا یاردیم ائتمك اولوب. هامی راحاتچیلیقدا اولدوغو اوچون الیمدن گلنی ائتمیشم. من اولان یئرده هرنه بولان- سالان اولوب، آلیش- وئریش ایسه چوخ راحات اولور. یاشام بویو اللریم گؤیده اولوب و هامی نین مندن راضی اولدوغونا گؤره دوعا ائدرم. چالیشیرام چوخ گلیری اولمایانلارا داها چوخ یاردیم ائدم. اونلارین دا یاشاییش حاققی واردیر و من ده اونلارا قوللوق ائتمه یی اؤزومه وظیفه ائتمیشم. هر كیم منی سئوسه من ایسه اونون یانیندا اولاجاغام.
س:اوجوزلوق عمی، بیلدیگین كیمی چوخلاری سنین اولدوغونو خئیر- بركت بیلیب و یاشاییش خرج لری ایسه اونلار راحات اولور. كیم لر سیزی اونلاردان آییریر و سنی بورالاردان آپاریر؟
من بوتون طرفدارلاریمی سئویرم و خاص حؤرمت ساخلاییرام. هئچ زامان اونلاردان واز كئچمك ایسته مه ییرم. بو آرادا بعضی لری ایسه منی سئومه ییب منی طرفدارلاریمدان آییریر. اونلار بیر فورصت آختاریب آرانی قاتیب، بالیق توتورلار. آرا سؤزلریندن فایدالانیب اؤزمنفعت لری اوچون چوخلارینین یاشاییش خرجلرین آغیرلادیرلار. من بو ایش لرینی هئچ سئومه ییرم. الیمدن گلدیگی قدر اونلارین بو ایشینه غلبه ائده جه یم. بئله كیمسه لر فقط اؤزلرینی دوشونورلر و بو ایش لریندن ال چكیب هامی نی دوشونمه لیدیرلر.
س: اوجوزلوق عمی چوخ گؤزل و دیرلی سئویله دیندیز. سیزجه نه یوللار ایله سنین طرفدارلارین سنی هر زامان اؤز یانلاریندا گؤره بیله رلر؟
بو ایش منیم اؤزوم اوچون بؤیوك افتخاردی. بو ایش اوچون چوخلو باخیش لار اولابیلر. منجه بونا هامی یاردیم ائتمه لیدیر.
لیدرلر، عادی طرفدارلار و هامی ال- اله وئریب منیم قالماغیما یاردیم ائده بیلرلر.
لیدرلر بعضی گوجلو قانونلار، دیققته آلماق لار و باخیش آلتینا آلماق لار ایله، طرفدارلار ایسه اؤزلری ایش بیرلیغی آپاریب لیدرلر ایله بیرگه منی هر زامان گؤره بیلرلر. اینانیرام بو ایش اولابیلر و واقعیته چوخ یاخین دیر.
س: اورك ده اولان ، سون سؤز اولاراق بویورون؟
منی بورا چاغیردیغینیز اوچون سیزدن تشككور ائدیرم. من اومود ائدیرم بعضی منفعت طلب آداملار اؤزلرینه گلیب هامینی دوشونوب، هامی خوشلوق ایله یاشاسین.
تیراختور بایراملیغین موبارك
تیراختور، بایراملیغین موبارک اولسون
یازان: حسین واحدی
شكیل:Traxtorchi.ir
باتی آذربایجان-دا 5-ینجی یئتیری لر بایراما-سینین اوستون لری تانیندی
شكیل(عكس) : حسین واحدی
بو بایرامادا توركجه بؤلومو یوخویدو. گلن ایلدن اینشاللاه اولاجاق دیر.
