چیلله گئجه سی، سئوگی نغمه سی
چیلله گئجه سی، سئوگی نغمه سی ...
آی چیلله چیلله قارداش آتین قمچی‌له قارداش
بیر گلدین دانیشمادیق قلبیم آچیلا قارداش
آذربایجانین ان گؤزل و سئوملی دب لریندن بیری «چیلله گئجه سی»-دیر. چیلله گئجه سی ان قدیم دبلریمیزدن دیر. بؤیوكلو-كیچیكلی بو گئجه نی سئویب، ائلین لاپ بؤیوگو اولانین ائوینه ییغیشیرلار. چیلله گئجه سینده حالوا، میلاق،بادام، باسلیق، جئویز-كیشمیش، قارپیز و... اؤزلرینه مخصوص یئرلری واردیر. كئچمیش ده، ایندیكی ایمكانلارین اولمادیغی اوچون و گئت-گلین چتینلیغینه گؤره، یای مئیوه لرین، خوصوصی ایله قارپیزی، سامانلیقدا و سرین یئرلرده ساخلایاردیلار.
چیلله گونو، «چیلله لیك آلماق» ایسه گؤزل دبلردن دیر. چیلله گئجه‌سی اوغلان ائویندن آداخلی قیزا چیلله‌لیك گؤندریلر، دئمه‌لی چیلله گئجه‌سینه عایید یئمكلر او جمله‌دن: پشمك، قوووت، حالوا، قورو یئمیشلر، نار و ان واجیب اولان چیلله قارپیزینی (عموما بزه‌یه رك)، بیر خونچادا توپلانیب، آخشام باشی قیز ائوینه گؤندریلر. ائولندیكدن سونرا دا بیر نئچه ایل قیز گلینه چیلله‌لیك گئدر، آمما بو دؤنه خونچا اوغلان ائویندن دئییل، قیز ائویندن گؤندریلر. قیزین آتا-آناسینا گؤره بو هدیه‌لر اوغلان ائوی یانیندا قیزلارینین باش اوجالیغی ساییلیر.
كئچمیش لرده بو دب لر تشریفات دان اوزاق اولاراق داها چوخ صمیمت لرله قورولاردی. كورسو باشینا توپلانیب، قدیم ناغیللاریمیز دئییلردی. تاپماجا سؤیله مك، بایاتی دئمك ایسه بو گئجه نین اونودولماز ایشلریندن اولاردی. آمما تأسوفله ایندی او گونلردن فقط بیر قورو آد قالماق دادیر. بعضی لری بؤیوك ائوینه گئدیر، بعضی لری ایسه ائوده اؤز عاییله سینین یانیندا قالماغی خوشلاییر. بیر یئره ییغیشماق داها خوش و سئویملیدیر. قوهوم لار بیر-بیرینی گؤروب، كوسولو اولانلار ایسه باریشیب، بؤیوگ ایسه یوخلانیلیر. تشریفادان اوزاق دوشسك بو قدیم دب خاطیره لی اولوب، كولتوروموزده دیری قالاجاق دیر. ائوده اوتوروب تلویزیون لا مشغول اولوب چیلله گئجه سی كئچیرتمكدن «چیلله گئجه سی» چیخماز. بیر آزجا اوره ییمیزی گئنیش لندیریب، تشریفاتی قیراغا قویساق، ساده یئمك لر ایله ده چیلله گئجه سینی توتا بیله ریك.
گؤزل گونلر بیزی گؤزله ییر. قالیب بیز دونیانی نجور توتاق. چیلله سنی گؤزله ییرم. سنین گلمه گینله ائلیمیزه شنلیك گله جك دیر... تئز گل!
كور كامئرالار
یازان: حسین واحدی
اؤنجه، تبریك لر آذربایجان .... تبریك لر تراختورچولار
تراختور 1 ... پیروزی 0
... البته حاق دئیه بیر شئی وار ... اودا بو ظفر ایله دیریلدی ... كور كامئرامن لرین كور كامئرالاری گل دان سونرا ساغالدی و ... تراختورون شرفلی یانداشلاری گؤروندو... تبریك لر هامینیزا ... بو اویوندا قاراداغ زلزله سی ده خاطیرلادیلدی ...
بو اویونو توركجه راپورو ایله بورادان دینله یین ...
آذربایجان کند لری ایله شهرلرینین نه یی آدلیم دیر ؟
آذربایجان کند لری ایله شهرلرینین نه یی آدلیم دیر ؟
یازان: رضا همراز
تورک اوتوراقلاری ؛ اوزل لیک له آذربایجانین یئییب – ایچمکی تبریز باشدا اولماقلا ؛ دونیا یئمک لریندن سئچیلر . حله آتا – بابالاریمیز ایللر اونجه بیر بئله مثل ایشله تمیشلر : " هر یئرده قازان ؛ تبریزده خرج له " دوغروداندا آذربایجان ؛ خصوصی ایله تبریز تاریخیمیزده اوزونه نه خصوصیت قازانمیشدیر کی بیر بئله آدی دیلده – دیشده گزیر ؟ ایللردن بری آشار – داشار فولکولوروموزا دایر توپلادیغیم دفتره او گون گوز سالدیقدا آذربایجان شهرلرینین آدلیم لارین یازدیغیمی بیر داها گوزدن کئچیردیم . همان دفترده بونلاری یازمیشدیم .
صفی الدین اورموی
صفی الدین اورموی
صفی الدین
اورموی، زرتشتون بئشیگی اوْلان محتشم اورمیه دیارینداندیر. صفی الدین-یوسف اوْغلو 1213-میلاددا اورمیه شهرینده دوْنیایا ﮔﺅز آچیر و گنج چاغلاریندا عائله
وی اوْلاراق باغداد شهرینه ﻛﺅرچورلر .
بو
استعدادلی گنج خطاط وموسیقی چی، سوْنرالار
موسیقی دوْنیاسنین ﺑﺅیوك عالیملریندهﻥ بیری كیمی تانینماغا باشلاییر و اﺅز دوغما
یوردو اورمیه شهرینه آرتیق باغلیلیغی اوْلدوغونا و ائلهﺟهﺩه یئری گلدیكده اﺅز
شهرینه دﺅندویونه ﮔﺅره ، صفی الدین اورموی آدلانمشیدیر. صفی الدین1289 م.دا
تبریزده بیر ﮔﺅروشده بئله دئمیشدیر((یئنی یئتمه چاغلاریمدا باغداد شهرینه گئتدیم. باشقا
علملرله بیرلیكده خطاطلیق و عود چالماغی اﺅیرندیم. عود چالماغیم داها گوْجلو ایدی،
آمما خطاطﻟﻴقدا شهرت تاپدیم و باغداد شهرینین كیتاب خزانهﺳینین مسئولو اوْلدوم.
بیر گوْن شاگردلریمدهﻥ بیریسی خلیفه نین حضوروندا ﮔﺅزه ل هنر ﮔﺅستریر. خلیفه سوْروشوركی
بو هاوانی كیمدهﻥ اﺅیره نیبﺳن؟ جواب وئریر: منیم معلمیم اورمیه لی صفی الدین دیر.
خلیفه منی چاغتدیردی، و من عود چالدیم. خلیفه یه خوْش گلدی. بویوردی منیم
مجلسلریمده اوْلمالیسان. هر ایل بئش مین دینار وئردی.مغول خانی هلاكوخان باغداد
شهرینی آلدیقدان سوْنرا منیم چالغیمی سئودی وایكی قات وئردی. سوْنرا ملك جوینی
لریله اوْلدوم وداها آرتیق گلیریم اوْلدو وعلاءالدین ایله شمس الدین اﺅلندهﻥ
سوْنرا، زامان مندهﻥ اوْز چئویردی.))
آذربایجان فولکلور داستانلاریندان جیک-جیک خانیم
قاری ننه اونو گؤروب سوروشدو:
-آی جیک-جیک خانیم، نازلی خانیم مزه‌لی خانیم، نیه آغلاییرسان؟
جیک-جیک خانیم آغلایا-آغلایا قاری ننه‌یه جاواب وئردی:
-آی قاری ننه، آیاغیما تیکان باتیب قاناییب، گل چیخارت!
قاری ننه جیک-جیک خانیمین آیاغیندان تیکانی چیخاریب تندیره آتدی.
جیک-جیک خانیمین کئفی دورولدو. بیر او یانا بیر بو یانا اوچوب دئدی:-قاری ننه، منیم تیکانیمی قایتار!
قاری ننه دئدی:-هارا‌دان آلیم، آتدیم تندیره یاندی.
جیک-جیک خانیم دئدی:
-منه نه بورج، تیکانیمی وئر! وئرمه‌سن چؤرگینی گؤتوروب قاچارام.
قاری ننه گولدو.
جیک-جیک خانیم او یانا اوچدو، بو یانا اوچدو قاری ننه‌نین چؤرگینی گؤتوروب قاچدی.
جیک-جیک خانیم گؤی ایله اوچوردو، گؤردو یئرده بیر چوبان قویون ساغیر. یئره قوندو چوبانا طرف گلیب دئدی:
-برکت‌لی اولسون، چوبان قارداش! چؤرک گتیرمیشم، آل، سودده دوغرا، یئ!
چوبان چؤرگی آلدی، چاناغینا دوغرادی، اوستونه ده سود تؤکوب دئدی:
-جیک-جیک خانیم، نازلی خانیم، مزه‌لی خانیم گل سن ده یئ.
جیک-جیک خانیم جواب وئردی:
-من توخام، یئمیرم، اؤزون یئ.
چوبان چؤرگی یئییب قورتاردی.
جیک-جیک خانیم قانادلارینی یئلله¬دیب دئدی:
-آی چوبان قارداش، منیم چؤرگیمی وئر گئدیرم.
چوبان دئدی:
-چؤرگینی هارا‌دان آلیم؟ یئدیم، گئتدی.
جیک-جیک خانیم دئدی:
-منه نه بورج یئدین. چؤرگیمی وئر، یوخسا قویونونو گؤتوروب قاچارام!
چوبان گولوب دئدی:-آی جیک-جیک خانیم نازلی خانیم، منده نه گوناه وار کی، قویونومو آپاراسان؟ چؤرگی اؤزون وئردین، من نه دئدیم.
جیک-جیک خانیم دئدی:-گؤر ایندی سنین باشینا نه اویون گتیره‌جگم؟
جیک-جیک خانیم او یانا اوچدو، بو یانا اوچدو چوبانین قویونونو گؤتوروب قاچدی. چوبان قیشقیرماغا باشلادی:-آی آمان، آغام منی اؤلدوره‌جک!
جیک-جیک خانیم جایناغیندا قویون اوچوردو گؤردو کی، بیر دسته آتلی گلیر، اونلارا یاخینلاشیب سوروشدو:-آی قارداش‌لار، هارا گئدیرسینیز؟
آتلی‌لار جاواب وئردی‌لر:-جیک-جیک خانیم نازلی خانیم، گئدیریک پادشاها گلین گتیرک.
جیک-جیک خانیم اوچوب پادشاهین قاپی‌سینا قوندو، قویونو خدمتچی‌لره وئریب دئدی:
-آلین، پادشاهین تویونا گتیرمیشم.
جیک-جیک خانیم ایچری گیریب یوخاری باشدا اگلشدی.
خدمتچی‌لر قویونو کسیب، کاباب بیشیردی‌لر، قوناق‌لارا پایلادی‌لار.
قاضی ایله جیک-جیک خانیما دا بیر قابدا کاباب قویدولار. قاضی تئز-تئز یئییب جیک-جیک خانیمی آج قویدو.
جیک-جیک آجیغا دوشوب پادشاها دئدی:
-منیم قویونومو وئر!
دئدیلر:
-قویونو یئمیشیک، قورتاریب گئدیب.
جیک-جیک خانیم دئدی:
-اونو-بونو بیلمیرم، قویونومو وئریرسینیز وئرین، وئرمیرسینیز، گلینینیزی آپاراجاغام!
هامی گولدو.جیک-جیک اوچوب چپرین اوستونه قوندو، گؤزله‌دی.
گلینی زورنا-بالابان چالا-چالا گتیردی‌لر. جیک-جیک خانیم او یانا اوچدو، بو یانا اوچدو گلینی آتین اوستوندن آلیب قاچدی.
پادشاه بیر باشینا دؤیدو، بیر گؤزونه، آغلادی.
جیک-جیک خانیم گلینی هوندور بیر آغاجین دیبینده یئره قویدو، گؤردو کی، آغاجین کؤلگه‌سینده بیر آشیق ساز چالیر.
جیک-جیک خانیم دئدی:
-سلام علیکم، آی آشیق قارداش، گل گلینی وئریم سنه، سن ده سازی وئر منه.
آشیق سئوینیب دئدی:-آی جیک-جیک خانیم نازلی خانیم، مزه‌لی خانیم، سندن من هئچ بیر شئی اسیرگمرم. آل سازی!
جیک-جیک خانیم سازی آلدی، گلینی وئردی.
آشیق گلینی گؤتوروب ائوینه آپاردی. جیک-جیک خانیم آغاجین گؤلگه‌سینده اوتوروب سازی دینقیلداتماغا باشلادی.
تیکان وئردیم، چؤرک آلدیم،دینقیل سازیم دینقیل سازیم.چؤرک وئردیم، قویون آلدیم
دینقیل سازیم، دینقیل سازیم.قویونو وئردیم گلین آلدیم،دینقیل سازیم، دینقیل سازیم.گلینی وئردیم، بیر ساز آلدیم،
دینقیل سازیم، دینقیل سازیم.ائله او گوندن بری جیک-جیک خانیم عؤمرونو ساز چالا-چالا توی-ناغارا ایله کئچیریر.
آذربایجان اوشاقلارینا آنیت
آذربایجان اوشاقلارینا آنیت
(اؤزل یازی/یادواره كودكان آذربایجان)
انجمن حمایت از حقوق کودکان برگزار می کند :
یادواره کودکان آذربایجان
و گزارش فعالیت های انجمن حمایت از حقوق کودکان در آذربایجان
دوشنبه ، دهم مهر ماه از ساعت ۱۶:۳۰ الی ۱۹:۳۰
آدرس : شهرک قدس (غرب) ، تقاطع بلوار فرحزادی و شهید دادمان ، بیمارستان آتیه
ورود برای عموم علاقمندان آزاد است.
بو اوچ باجاناغین ناغیلی ...
یازان: ندا عبدی
کانالی, اوستانی, آذربایجان کانالینا دَییشدیم. «باجاناقلار» آدیندا, سئریالی وئریردی. آنجاق بو اوچونجو سئریسی ایدی. بوندان قاباق بو سریالین قاباقکی سئری لرینه باخمیشدیم. اولده فکر ائله دیم: »آخی بودا اولدو سوژه؟«. بیر آز بو سئریالا باخاندان سونرا, بوندان یاخشی سوژه الده ائده بیلمه دیگیمی آنلادیم.
بو سئریال دان تنقید یئرینی ضروری گؤردوم. اولاردان بیری چوخ آشاغی سَویه ده دوزلمه سی دیر. نییه بولاری دئییرم و دلیل لریم نهدیر؟!
- بو سئریالین نمایشنامه سی چوخ آشاغی سَویه ده یازیلیب دیر. بو سئریالین اخلاقی- اجتماعی پیام لاری بیر بالاجا اوشاغا یازیلان کیمی گؤرونور. یانی انتظار بو فیلم دن داها آرتیق دیر.
کاراکتئرلر (شخصیت لر) بو فیلم ده تئز یالنیشا دوشوب، تئز یالنیشلارینی آنلاییب، چاره یولو آختاریرلار! بو آرادا هر نه دن ماراقلی سی (جالبی) تئز ده یول تاپیب، او چتینلیک دن باش اوجا ائشیگه چیخیرلار!!
بو فیلمه باخان اول باخیش دا گولور... اولا بیلر, بو گولمک کاراکتئرلرین آراسیندا یارانان سؤزلر، حرکت لر یوخسا ایشاره لردن یارانیر. آمما درین باخاندا، بئله بللی اولور کی بو سریالین یازارلاری لاپ بیرینجی اصل لری ده سئناریو (فیلمنامه) یازماقدا دقته آلماییب, یا دا بو سئریالین باخانلارین یا همن »مخاطب« لرین چوخ ساده تصور ائدیب لر. مخاطبی تانیماق هر بیر فیلم ده ان مهم مسئله دیر.
بو سئریالین کاراکتئرلرینین باشینا راحاتجا بؤرک گئچیر, همن کاراکتئر یانلیشا دوشندن سونرا، دوربین قاباقیندا فیلسوفانه سؤزلر دانیشاراق, باخانلارین آغزی آچیق قالیب, »بو همن هئچزاد آنلامایان آدام دیر؟؟! عجب سؤزلر دئییر... ایندی فیلسوف اولوب مو؟... « دئییر!!
- بو سئریالین آدی »باجاناقلار« دی... یانی رول یارادان لار اوچ باجاناقدیرلار. بوتون حادیثه لر بو سریال دا بو اوچ نفرین باشینا گلیر. بو باجاناقلار هردن بیر بیرین قانین تؤکمه یه نقشه چکیب, هردن ده بیربیره یاخشی لیق ائتمه یه سیرالانیر. اؤزوموزو باخان لارین یئرینه قویاندا, بئله تصور اولونور: بیزیم جامعه ده, راحاتلیق لا, حؤرمت لر آرادان گؤرتورلنیب، اوندان راحات دا هر نه تئزلیکله یئرینه قاییدیر. ائله بیل اولدن هئچ نه اولماییب دیر!
باخانلار بونا فیکر ائدیرلر کی: »بو نجور شوخلوق دیر؟ کیم اؤزونه حق وئریر بوجور شوخلوق لار جامعه ایله ائتسین؟ ...«
یانی, فیلمنامه نی یازان بو راحاتلیق دا »باخان«لارین شوعورلارینا ساتاشیر؟ اینسانی رابیطه لر بو تئزلیکده خاراب اولوب، اوندان تئز دوزه له بیلر می؟
- کاراکتئرلرین دانیشماغی بو سئریال دا چوخ تؤکمه (مصنوعی) دیر! ائله بیل کیتابی آچیب لار گؤزلرینین قاباغینا اونون اوستوندن اوخویورلار. بئله گؤروشور یازارلار، کاراکتئرلره جان وئریب، آمما اصل بودور کی کاراکترلر، یازی لارا جان وئره لر. صاف دوروب دانیشماق دان، قاش گؤز اویناتماقدان یا ادا وئرمک دن فیلم یاخشی اولا بیلمز. »نمایش« صنعتی، دانیشماغا سؤزو اولمالیدیر. همده باخان لارین شعورلارینا حؤرمت قویوب، اولارین دا فیکیرلرین دوشونه.
- 10 ایل بوندان قاباق دا ائله بو سئریال بوجورویدو. هئچ زاد دَیشیلمه ییب. آمما یوخ! اینصاف ائتمه لیییک! آداملارین گئییم لری ایله خیابان لارداکی ماشین لار دَییشیلیب! یوخسا هئچ زاد دَییشیلمه ییب. آداملار همن آداملاردیلار کی 10 ایل بوندان قاباق تلویزیون قابیندا ایدیلار و دانیشیقلار همن دانیشیقلار سؤزلر ده همن سؤزلر...
بو سریال دان هر نه یازساق یئری وار. البته بئله سئریال لاری تورکجه دیلینده دوزلتمک دَیرلی و اؤنملی بیر ایش دیر. آمما نه قیمته؟... اؤزوموزو اوبیری کولتورلره گؤلدورمک اوچون سئریال دوزلتمیشیک؟ ندن بو هزینه نی، بیر یاخشی تیم ایله خرج ائتمه یک؟ بیزیم باتی آذربایجاندا بوندان یاخشی فیلم دوزلدن تیم یوخدورمو؟ بیزیم سون گوجوموز سئریال دوزلتمکده بودورمو؟ ندن فقط بونا راضی اولاق کی بیزیم دیل ده بیر سریال دوزلیب!! ایکی باشاباش شبکه ده اولوب؟ کولتور قونوسوندا بو بیزیم لاپ آخر قدرتیمیزدیر می؟
بو سئریالا باخانلار چوخ دور سا، (البته چوخ اولسالار!) گؤرسدیر کی بو سئریالین دئمک اوچون سؤزو وار؟ اولا بیلر بو سؤزو دئییر کی آیری بیر یول یوخودور. بیزده اؤز یئریمیزده دایانمیشیق! اؤلکه میزین لاپ قدیمی تلویزیون شبکه لریندن اولان, آذربایجان شبکه سینین, فیل ایله سئریال لاریندان بوندان چوخ انتظار واریمیزدیر! ...
یورولورام... تلویزیونون سسین باغلاییب، گئدیرم یاتام... صاباح یوخودان دوراندا بیر سئری ده بولارا فکر وئریب، کاغاذ اوستونه گتیرم گرک...
آذربایجان زلزله سینین ان آجی گؤرونتوسو
آذربایجان زلزله سینین ان آجی گؤرونتوسو (+16)
باشین ساغ اولسون آذربایجان
اؤز موسیقیمیزین اؤنونده، وظیفه میز
اؤز موسیقیمیزین اؤنونده، وظیفه
میز
یازان: حسین واحدی
شرق دونیاسینین ان قدیم، دوغال، گؤزل، اورک آچان موسیقی لریندن بیرى، آذربایجان بؤلگه سینین اصیل موسیقی سیدیر. زامان بویو، نسیل دن-نسیله، بیر امانت کیمی، ایندی بیزیم الیمیزده اولان موسیقیمیزین اوستون ده، چوخلو زحمت لر چکیلیب دیر. موسیقی تاریخیمیزده، چوخلو آدلیم و باشاریلی اوستاد لار، اوزمان لار گلیب، گئدیب و ایندیکی چاغیمیزدا اولان لار ایسه یاشاییرلار. آنجاق بو قیسا یازی دا، بیر نئچه تنقید یوخسا اورک سوزلریمی پایلاشماق ایسته ییرم.
موسیقی دن صحبت گئدنده بعضی لری، «موسیقی
ده سینیز (مرز) یوخدور»-دئییرلر! بو سؤز نه قدر گؤزل و یوخاری دوشونجه لی بیر
سؤزدور. اونلارا، «موسیقی ده سینیر یوخدور، دوزدور! آنجاق نه دن اؤز موسیقی میز
سینیرین اوتاییندادیر؟!» دئمک ایسته ییرم.
بو تنقیدی اوّل ده اؤزوموزه دئییرم. نه دن
دونیانین مختلف موسیقی لرینه قولاق وئریریک، آنجاق، اؤز موسیقیمیزه غریبه ییک؟ نه
دن اونو تانیتدیرماق دا، اینجه لیک لرین اوزه چیخارتماق دا، گونده مه گتیرمک ده،
بیر آددیم اولسون دئیه آتمیریق؟! سؤز تنقیده گلنده ده، بیر قاچاق یولو قویماق
اوچون، موسیقی سینیرسیزدیر سؤزونو، تکرار ائدیریک!
موسیقی اوستاد لارینین، اوخویان لارین و
بوتونلوک ده، موسیقی ایشینه باخان لارین هامیسینین بو وضعیت ده پای لاری واردیر. اصیل
موسیقیمیزی ساخلاییب، قوروماغین یانیندا، فرق ائتمز، ایستر آشیق لار اولسون، ایستر
موغامچیلار، پاپ موسیقی چیلری، یوخسا سایره موسیقی قول لاریندا چالیشانلار، آذربایجان
موسیقی سینده یئنیلیک، یاراتسالار داها یاخشی اولار. بو سؤزلر اصیل موسیقیمزه
حؤرمت سیزلیک دئییل دیر. اصیل موسیقیمیزى بوخجایا بوکوب، تاخجایا قویماق دا، دوز
ایش اولا بیلمز. آذربایجانین اصیل موسیقی سی آذربایجانلیلار اوچون اصالت دیر. بو
اوزدن بو اصالتی الدن وئرمک هئچ بیریمیزه یاراشماز.
یئنی نسیل اوچون، یئنی ایشلر لازیم دیر. گنج
(جوان) نسیل یئنی فورمادا موسیقی ایسته ییر. بو ایشلری ائتمک ده موسیقی اهالیسینین
بویونونا دوشوب، وظیفه لرین داها آغیرلادیر.
گؤزل آذربایجانین دگرلى موسیقیسینده بو
امکان واردیر. آنجاق موسیقی اهالیسی، ائشیدن (مخاطب) کیمدیر؟ اونو تانیسالار بو
ایش راحاتجا، اولا بیله جکدیر.
