آناسی‌نین قیز کیمی بؤیوتدوگو هئمینقوئی
آناسی‌نین قیز کیمی بؤیوتدوگو هئمینقوئی
حاضیرلایان: حسین واحدی
ائرنئست هئمینقوئی اؤز ادبی نسلی، اؤزون‌دن اول و سونراکی یازیچی‌لار آراسیندا یقین کی ان رنگارنگ حیات یاشایان یازیچی‌دیر. آخی نه‌یه ده اولماسین؟! نئچه یازیچی ایسپانیالی وطنداش ساواشی 2-جی دونیا ساواشیندا اولوب، اورا‌دان ان ایستی خبرلری مطبوعاتا اؤتوروب؟ او، 1-جی دونیا ساواشیندا ایتالیادا قیرمیزی خاچ تشکیلاتی‌نین تعجیلی طبی یاردیم ماشینی سوروب، اوسته‌لیک آیاغین‌دان یارالانیب. بوتون بونلار اونون اثرلرینده اؤزونو عکسینی تاپیب. یازیچی ادبیات دونیاسی‌نین ان یاخشی ایکی موکافاتی - پولیتزئر و نوبئل موکافات‌لارینا لاییق گؤرولوب.
پاریس، کی-اوئست، کوبا، تورونتو، شیکاقو و دیگر یئرلرده یاشایان هئمینقوئی آفریقادا یاشادیغی واخت‌لاردا ایکی دفعه اوچاق [طیاره] قضادان ساغ چیخیب. اونون ف.ایسکوت فیتسجئرالد و جئیمس جویسلا ایچمه‌یی، دؤرد دفعه ائولنمه‌یی هئچ کسه سیرر دئییل. آما یازیچی حاقیندا داها 10 فاکت اؤیرنمک یاخشی اولار:
1. هئمینقوئی‌له ژ.د.سئلینجئر[آمئریکالی یازیچی] 2-جی دونیا ساواشیندا گؤروشوب‌لر. سئلینجئر 12-جی پیادا آلاییندا [پیادا نظام] ووروشورموش.
2. یازیچی‌نین پاریس حیاتی ایله باغلی "همیشه سنینله اولان بایرام " آدلی خاطیره‌لر کیتابی 20-جی ایللرده یازیلسا دا، 1964-جو ایله‌دک چاپ اولونماییب.
3. ایکینجی دونیا ساواشیندا خبرمن [خبرنگار] کیمی چالیشاندا جسورلوغونا گؤره بورونج اولدوز موکافاتی ایله اهدا اولونوب.
4. یازیچی‌نین باجی‌سی، قارداشی، اوسته‌لیک آتاسی دا حیاتینی انتحارلا سونا چاتدیریب.
5. یازیچی‌نین بیوقرافیاسینی یازان کئننئت لینین یازدیغینا گؤره، هئمینقوئی گون عرضینده مختلف ایچکی‌لردن ایچه‌رمیش. آخشام دا ایچکی‌لردن موطلق دادارمیش. سحری گون یئنه عینی قیوراق‌لیقلا ایچمه‌یه داوام ائدرمیش.
6. یازیچی‌نین اعلا اووچولوق قابلیتی وارمیش. بیر دفعه گون عرضینده 400 دووشان اوولاییب. هله بو ندیر کی؟! گون عرضینده 2 مینه یاخین بالیق اوولایان یازیچی آلچاق کؤنوللوک له: “بالیقچی‌لیق منیم اوچون ایلنجه‌دیر”،- دئییب. اووچولوغون اونا اؤیرتدیگی یاخشی بیر درسی وار ایدی: “اگر حیوان اؤلدورمک ایستیین یوخ‌دورسا، اونو یئمک حاقین دا یوخدور”.
7. آناسی 4 یاشینا قدر هئمینقوئیی قیز کیمی گئییندیریر، اوزون ساچ‌لارینی هؤرور، اونو ائوجیک‌له [بالاجا ائو اویونجاغی]، گلینجیک‌لرله اویناماغا مجبور ائدرمیش. یقین اونا گؤره‌دیر کی، یازیچی حیاتی بویو هامی‌دان داها “کیشی”، “ارکک” اولماغا جان آتیب.
8. هئمینقوئی اوچ ساواش‌دا ایشتیراک ائتسه ده، هئچ واخت عسگر اولماییب. بونا اونون گؤز ضعیف‌لیگی مانع اولوب.
9. یازیچی‌نین نوه‌سی 24 یاشلی دری[Dri] هئمینقوئی حاضیردا مودئل کیمی فعالیت گؤستریر. آنجاق دری موصاحیبه‌سینده باباسی‌نین اثرلرینی چوخ جانسیخیجی حساب ائتدیگینی و اوستونلوگو “هری پاتئر” کیتاب‌لارینا وئردیگینی دئییب.
10. یازیچی‌نین آتاسی ایله آناسی ائولندیک‌دن سونرا باباسی (آناسی‌نین آتاسی) ائرنئست هوللون ائوینده یاشاییب‌لار. هئمینقوئی عائله‌نین ایلک نوه‌سی اولدوغونا گؤره اونا باباسی‌نین آدینی وئریب‌لر. آنجاق ائرنئست آدی، اوسکار وایلدین[Oskar Vayld] “جدی اولماق نئجه ده واجیب‌دیر” اثرین‌دکی ساده‌لوح، حتی آخماق قهرمانین آدین‌دان گؤتورولدوگو اوچون یازیچی آدینی هئچ سئومزمیش.
Ernest Hemingway اینگیلیزجه: /Ernest Heminqueyذربایجان تورکجه‌سینده: آ *
دیله‌ییش
دیله‌ییش
یازار: حسین واحدی
اولو تانریم سن باغیشلایان و یاخشیلیق ائدنسن، یالنیز سنه سیغینیرام.
سن هرنه‌یی بیلن‌سن، من ایسه هئچ نه بیلمه‌ییرم.
سن منه بیر اؤدول وئرمک اوچون، بیر بهانه آختاریسان، سنین یاخشیلیغینا مؤحتاجام.
سن منی اشرف- ی مخلوقات ائدیبسن، بونو ساخلاماق اوچون منه یاردیم ائت.
سئویملی تانریم، بو یالنیزلیق دونیا سیندا، سندن باشقا کیمسه‌م یوخ، هر زامان سیغیناجاغیم سنسن.
مهریبان تانریم سندن هر زامان یاخشیلیق و گوناهلاریمین باغیشلانماسین ایسته‌ییرم، سن باغیشلایانلارین، ان باغیشلایانی ایله یاخشیلیق ائدن‌لرین ان یاخشیلیق ائده‌نی‌سن.
ده‌یرلی تانریم، منی بوتون اینسانلارا و جانلی لارا فایدالی بیر کیمسه ائتمه یینی دیله‌ییرم.
دونیادا ان عزیز اولان آتا- آنالارا سندن اوزون ایله برکتلی عؤمور ایسته ییرم. اونلار گرچکدن بیزیم اوچون عزیز دیرلر. بیزی اونلارا لاییق بیر اؤولاد ائتمه‌یینه یالواریرام.
اولو تانریم، اوره کلریمیزده سؤز، دیله‌ک-ایسته‌ک چوخدور، اونلاری سندن سونرا هئچ کیمسه‌یه دئیه بیلمه‌ییریک.
عزیز تانریم بو دونیا گئچری ایله گئده ریدیر، بو دونیا ایله سون ائویمیزده بیزی اؤز باشیمیزا بیراخماییب، سونوجوموزو خئیر ایله برابر ائت.
رحم ائدن تانریم، باغیشلایان تانریم، یاخشیلیق ائدن تانریم، سنه سیغینیرام.
بیزیم دیل یوخسا رادیو دیلی
بیزیم دیل یوخسا رادیو دیلی
یازار:حسین واحدی
قوجا کیشی باغدان قاییدیب، ال- آیاغین یویوب، ائیواندا اوتوروب، باغدان دردیگی اوزوم‌لری یئیه- یئیه رادیو دینله‌ییردی، رادیودا، اکینچیلیک اوزمانی :
"در سال جاری، در راستای سیاست گذاری جهاد کشاورزی، برای رفاه حال عزیز کشاورزلر، طرح های مفیدی واریمیزدی..."
اکینچی سؤزلری یاریدا قویاراق رادیونو سؤندوروب زوزومه‌یه باشلادی:
حیدربابا دونیا یالان دونیادی...
آلدادیجی اوخشارلیق
آلدادیجی اوخشارلیق
یازار: مارک توئن
کؤچورن: حسین واحدی
بیر نئچه ایل اول قاطارلا نیویورک شتاتین‌داکی[ایالت‌‌ینده‌کی] سالامانکا واغزالینا[دوراغینا] گلمیشدیم. اورا‌دان باشقا بیر قاطارلا اوزاق سفره گئتمه‌لییدیم. پلاتفورمادا چوخلو آدام واردی و هامیسی تامامیله دولو اولان همین قاطارا مینمه‌یه جهد ائدیردی‌لر. کاسسا‌داکی گنج‌دن منه بیر بیلئت وئرمه‌سینی خاهیش ائتدیم، او ایسه "یوخدور"، - دئیه جاواب وئردی. اورا‌دان آرالاندیم و قارشیدان گلن بیر یئرلی ماموردان او قاطاردا بیر بیلئت الده ائتمه‌ییمه کؤمک گؤسترمه‌سینی خاهیش ائتدیکده او، منیم سؤزومو کسه‌رک غضبله دئدی: "مومکون دئییل، هر کونج-بوجاغی دولودور، بیر ده منی ناراحات ائتمه". او، آرخاسینی منه طرف چئویریب چیخیب گئتدی. من اؤزومو ائله تحقیر اولونموش حساب ائتدیم کی، یول یولداشیما دئدیم: "منیم کیم اولدوغومو بیلسه‌یدی‌لر بونلار...". لاکین یولداشیم درحال سؤزومو کسدی: "جفنگییات دانیشما، وضعیتله باریشمالی‌ییق"، - دئدی، "اگر اونلار سنین کیم اولدوغونو بیلسه‌یدی‌لر، تامامیله دولو بیر قطاردا بیلئت تاپماغا سنه نئجه کؤمک ائدردی‌لر؟".
سعدی شیرازی‌نین آذربایجان تورکجه‌سینده غزلی وارمیش
سعدی شیرازی‌نین آذربایجان تورکجه‌سینده غزلی وارمیش
حاضیرلایان: حسین واحدی
فیلولوگیا[دیل تانیما] علم‌لری دوکتورو، پروفئسور شامیل جمشیدووون “علم و حیات” ژورنا‌لی‌نین 1987-جی ایل 10-جو ساییندا درج ائدیلمیش “سعدی شیرازی‌نین آذربایجان تورکجه‌سینده بیر غزلی” یازی‌سینی و همین غزلی تقدیم ائدیر.
XIII [13-جو میلادی] عصر فارس پوئزیاسی‌نین[شعرینین] بؤیوک کلاسیکی مصلح‌ددین شئیخ سعدی شیرازی‌نین اثرلرینی آذربایجان اوخوجولاری همیشه بؤیوک ماراقلا اوخویورلار. حتی بیر زامان‌لار شاعرین مشهور “گولوستان” کیتابی مکتب و مدره‌سه‌لریمیزده درس‌لیک کیمی تدریس اولونموش‌دور. بو یاخین‌لاردا ال‌یازما‌لار خزینه‌سین‌دکی قدیم جونگ‌لر و توپلولار اوزرینده آراشدیرما‌لار آپارارکن شاعرین XVIII [18-جی میلادی]عصرده یازیلمیش نادیر بیر غزلی دقتیمیزی جلب ائتدی. باشلیقدا “کلامی شئیخ سعدی شیرازی” یازیلمیش، سون بئیتی “سعدی” تخللوصو ایله قورتاران بو غزل آذربایجان تورکجه‌سینده یازیلمیش‌دیر. اثرین ترجومه و یاخود اوریژینال اولماسینی گؤسترن هئچ بیر قئید و علامت یوخدور.
واختین خئیر آللاهیم
واختین خئیر آللاهیم
یازار:حسین واحدی
سلام آللاهیم، هر واختین خئیر اولسون، یئنه اوره‌ییم داریخدی و یئنه سنه گلدیم آللاهیم، اوره‌ییم چوخ دولودور، یامان کیمسه سیزله‌ییب، یئنه سؤزلریمی دئمه‌یه کیمسه تاپا بیلمه‌ییرم، یانی دئمک اولار، کیمسه یوخدورکی! آللاهیم دئدیگیم کیمی اوره‌ییم چوخ دولودور، چوخ!
اینسانلاردان چوخ داریخمیشام، کیمسه‌یه نه قدر یاخشیلیق ائدیرم، عوضینه پیسلیک گؤرورم، نه قدر چالیشیرام بو پیسلیک‌لره قارشی اولوب عوض آچام ائده بیلمه‌ییرم و گئت- گئده بو اینسانلار اوره‌ییمی داها چوخ سیندیریرلار، آللاهیم نه ائدیم، نه ائتمه ییم، قالمیشام، اؤزون کؤمک اول، سندن سونرا کیمه گیلئیله‌نیم، کیمه دئییم سؤزومو، کیمه آچیم اوره‌ییمین سوفراسینی؟!
آللاهیم چوخ سئویرم هامی‌یا فایدالی اینسان اولام، یاخشیلیق ائدم، الدن توتام، دؤزملو اولام، سینمایام، هرآن یاشایام و یاشاماقدان داد چیخارام، سنه یالواریرام آللاهیم سندن سونرا کیمسه منه یاردیم ائده بیلمز.
اومود وئر منه، گؤزل حیات، صالح اؤولاد، غم‌سیز یاشات، اوغور یارات، اینسانلیغی- باریشی چوخات، آللاهیم- آللاهیم، آنجاق فقط سندن ایسته‌ییرم، گؤزل حیات، گؤزل حیات.
اوچ کیشی‌یه بیر تویوق
اوچ کیشی‌یه بیر تویوق
یازار: فئرناندو سیلوا
چئویرن: حسین واحدی
چاووش[گروهبان]، صندلینده اویان- بویان اولدو. گؤزون تیکدی قیزیل دری‌لی‌یه -آجیقلی باخیش لا: «اوندا، دده هیلارییونون تویوق- خوروزلارینی اوغورلایان سن ایدین؟هن؟» دئدی.
قیزیل دری‌لی باشینی آشاغی سالدی. چاووش یئریندن آتیلدی، صندلی‌نی قیراغا چکیب، قولتوغونا کار- کاغیذ ووران کیشی‌یه دئدی: «بو نان‌کور قیزیل دری‌لی، هله بیلمیر، روحانی دده‌دن اوغورلاماغین سوچودا[گوناهی‌دا] واردیر.» کیشی پاققیلداییب، گولدو.
چاووش قاش قاباق ساللاییب، چیمخیریب دئدی:
« گولمه‌یی یوخدور!» سونرا قورخوتما لحنی ایله قیزیل دری‌لی‌یه دئدی: «ایندی سنه گؤسته‌ره‌رم! زیندانا سالاجاغام سنی! ائله ایش گؤره‌جه‌یم، اوغورلادیغین بوتون تویوق‌لارین پولونو اؤدویه‌سن[پرداخت ائده‌سن].»
کامپیوترده ایشله‌ین یازارلارا خبردارلیق
کامپیوترده ایشله‌ین یازارلارا خبردارلیق
زادی سمیتین 10 قایداسی
کؤچورن: حسین واحدی
زادی سمیت[Zadi Smit] مشهور بریتانیا‌لی یازیچی، ائسسئیست[مقاله یازان] و حیکایه یازاری‌دیر. 1975-جی ایلده لوندوندا دونیایا گلمیش زادی سمیتین اصل آدی سادی اولوب. او اؤز آدینی 14 یاشیندا ایکن دییشدیریب. اوشاق‌لیق‌دان ایستئپ رقص‌لری ایله مشغول اولوب، سونرا‌دان موسیقی‌لی تئاتر آکتریساسی[اویونچوسو] اولماق آرزوسوندا اولسا دا، کئمبریج اونیوئرسیتئتینده[بیلیم یوردوندا] اینگیلتره ادبیاتی اوزره تحصیل آلیب. طلبه‌لیک[اؤیرنجی‌لیک] ایللرینده جاز موغننی‌سی کیمی فعالیت گؤسترمیش‌دیر.
اونیوئرسیتئت ایللرینده حیکایه‌لر یازان سمیت اونلاری چاپ ائتدیرمکله ناشیرلرین دقتینی اؤزونه چکیر و بونونلا دا، رومان یازماق تکلیفی آلیر. بئله‌جه “آغ دیش‌لر” رومانی 2000-جی ایلده چاپ‌دان چیخدی و بیر سیرا ادبی موکافات‌لارا لاییق گؤرولدو. بوندان سونرا سمیتین داها اوچ رومانی نشر اولوندو (اونلاردان سونونجوسو 2012-جی ایلده چاپ اولونوب). 2006-جی ایلده ز. سمیتین “گؤزل‌لیک حاقیندا” رومانی اورانژ موکافاتی‌نین قالیبی اولموش‌دور.
زادی سمیتین “آغ دیش‌لر” رومانی “تیمئ” ژورنا‌لی‌نین 1923-جو ایلدن 2005-جی ایلدک یازیلمیش 100 ان یاخشی اینگیلیس دیل‌لی اثر سیاهی‌سینا داخیل ائدیلمیش‌دیر.
او قوشلارین گوناهی نه؟
او قوشلارین گوناهی نه؟
یازار: حسین واحدی
وورورسان، چالیرسان، چاپیرسان، هریانی بیر- بیرینه قاتیرسان، یئری گؤیه، گؤیو یئره یاخیرسان، مقصدین اؤز هدفینه چاتماق‌دیر، بونو یاخشی بیلیریک. شیمیایی بومبالارلا، اینسانلاری قان‌لارینا بله‌ییرسن، ندن؟
چونکو سن ساده‌جه اؤزونو گؤرورسن، اؤزونو! بونو گؤرمه‌یی، اینانماغی، قبول ائتمه‌یی ده ایسته‌مه‌ییرسن!
همیشه ساواش پئشینده اولورسان، باریش سوزو سنین سؤزلوکونده یوخدور کی. سن، سنه اینان اینسانلارلا بیرگه دونیانی محو ائتمه‌یه چالیشیرسان. نییه؟
چونکو سن او بئش گونلوک شاهلیق تختینی گؤرورسن. آل دونیانی وئردیک سنه. گؤتور تاجی-تختی! سنین اولسون. سن بیزی ایلک گوندن جنت‌دن ائشیگه سالدیردین، آلداتدین، یاساقلانمیش مئیوه ایله تاماها سالدین. ایندی ایسه قودرت آدی ایله آلداتماغا چالیشیرسان!
آی سیفلیس شئیطان! سنه آلدانانلارا وای اولسون! وای!
سن مقصدینه چاتماق اوچون هرنه‌یی اؤزونه پیلله ائدیرسن، بونو بیلن-بیلیر! بیلمه‌ین لره وای اولسون. آر اولسون اینسان آدینی یدک چکیب سنه قوللوق ائدنلر آر اولسون آر.
سن هر نه ائدیرسن ائت، آما بیر لحظه دوشون گؤرک، او قوشلارین گوناهی ندیر؟ اونلار ندن قوربان اولورلار، سنین اینسانلاری هلاک ائتمه‌یینین یولوندا؟
یاریم منه قوناق گله‌جک
یاریم منه قوناق گله‌جک
یازار: حسین واحدی
آی‌ایشیغی، سوپورگه‌چی‌نین قیوریلمیش، اوزونو تومارلاییردی. کوچه ده ائولرین یوخو چیراق‌لاری بالالارین دؤوره‌سینه ییغیب، ناغیل دئییردی.
سوپورگه‌چی، سوپورگه‌سینین خیش... خیش... خیش... سسی ایله، کوچه‌نی پارلادارکن. اؤز عالمینده زومزومه ائدیردی:
کوچه‌لره سو سه‌پمیشم،
کوچه‌لره سو سه‌پمیشم،
یار گلنده توز اولماسین،
یار گلنده توز اولماسین...
او، هر جمعه‌آخشامی، سئوگیلی‌سی قوناق گله‌جکدیر دئیه، کوچه‌لره سو سه‌پیب، عشق ایله تمیزله‌ییردی.
