◄███▓▒░░ -[ Xatirələr durağı ]- ░░▒▓███►

غربی آذربایجان حوزه هنری اداره سینین آشیقلار درنگی نین قورولوشونون اوچونجو ایل دؤنومو اورمودا گئرچکلشدی. بو درنگین اوتوروملاری و جلسه لری 1389-جی ایلدندیر, هر هفته دوزگونلری آخشام اوستلری تشکیل تاپیر. هر هفته آذربایجانین چئشیدلی بؤلگه لریندن آشیقلار بورایا گلیرلر و دئمک اولار هر هفته 4-5 آشیق بو درنکده چیخیش ائدیر. خزل آیی نین 24 بو درنگین قورولوشونون ایل دؤنومو بیر تؤرن و مراسم ایله یاد ائدیلدی. بو مراسمین گؤرونتولرینه باخا بیلرسینیز.

اورمیه ده "سازیمین سؤزو" آدیندا تورکجه گؤستریش

سوروجولوک ائتمه یه، کولتور ایسته ییر!

یازان: حسین واحدی

نئچه ایل دیر، اورمیه ده ترافیک قونوسو، گون قونولاردان سایلییر. بو شهرده اولان لار ایله قوناق گلیب خیاوانلاردا گزن لر، یوزده- یوز ترافیکی یاخین دان گؤروب، لذت-ین چکیبلر!

نئچه واخت، بو لذت لى ترافیک مسئله سین، گؤزه آلمیشام. یئرینیز بوش ماراقلی صحنه لر له اؤز-اوزه گلمیشم. اونلاردان بیر نئچه سین، سیز عزیز اوخوجولاریمیزلا پایلاشماق ایسته دیم. بو ماجرالارین چوخو یوزده-یوز سیزین شهرده ده واردیر! اینانیرام، بعضى بئله مسئله لرین چوخون اؤزوموز حل ائده بیله ریک. آنجاق، اؤزوموز ایسته مه یینجه، هئچ قایدا-قانون ایله ترافیک مسئله سى دوزلمه یه جک. ترافیکى طرح لر ایله باشقا یوللار، سونوندا یئنه بیزیم سوروجولوک کولتوروموزه (فرهنگیمیزه) قاییدیر.

ماشین لا، خیاوانلارین بیرینده گئدیردیم. قاباغیمداکى ماشینین سوروجوسو، آغزین گؤیه آچیب، قارغا لاری ساییر! قاباغیندا ماشین یوخ. آرخاسیندا ترافیک چوخ! گئدیب بیر دؤرد یولا چاتدیم، چیراق من چاتانا سارى اولدو. خیاواندا چکیلن خط-ین آرخاسیندا ساخلادیم. من دن سونرا گلن ماشین الین سیقینالا باسیب، منه، «ندن گئتمه دین»-دئییر! اولا بیلر هله چیراقلارین آنلامین بیلمه ییر! بیر آزدان سول الیمدکى یولون چیراغى، یاشیل اولدو. گئتمک اؤچون، اوتوز ثانیه واخت وار ایدى. واخت قورتولدو. چیراق دا، قیرمیزی اولدو. آنجاق، سول الدن گلن ماشین لار بونو سایمایاراق گئتمه گه، هجوم چکمیشدیرلر. اؤز واخت لاریندان علاوه، اؤزلرینین سول الینده کى ماشین لارین اوتوز ثانیه لرین یئدیلر. سونوندا پلیس مداخله ائدیب دؤرد یولو آچدی. عزیز اوخوجولار! نه یی دئییم؟ نه قالسین؟!

ترافیکه دقت وئردیگیمین ایکینجى گونو ایدی. سئرویس ایله شیرکتدن ائوه دؤنوردوم. خیاوانلارین بیرینده  بیر خانیم سوروجو، پارک ائتمکده ایدی. بیر یاندان بیزیم سئرویس(مینی بوس)، او بیری یاندان ایسه باشقا ماشینلار. سوروجولرین ده، اللرى سیقینالدا. اولا بیلر، یازیق خانیما روحیه وئریردیلر. چاره سیز قالمیش قادین نه ائتدیگی نى بیلمه ییردی. هئچ کیم نئچه ثانیه دؤزمه یى دوشونمه ییب، آنجاق ندن بیر قادین سوروجولوک ائدیب یولو کسیبدیر اونلاری داها اینجیدیب، تیرافیکه نه دن اولموشدور. سئرویس ده اوتورانلارین بعضی سینین دئدی- قودوسوندان بونو آنلاماق اولوردو. اولا بیلر، بودا کولتور (فرهنگ) باخیمیندان دالی اولدوغوموز داندیر.

 نئچه گون بو تیرافیک حادیثه سیندن سونرا، تاکسی ده شهرین اصلی خیاوانلارینین بیرینده گئدیردیم. یازیق سوروجونو آللاه ساخلاییردى. پیاده گئدنلر هئچ قانونو سایمادان، بیری گؤیدن، بیری یئرین آلتیندان، بیری ایسه بو الدن- او بیری اله گئتمک ایسته مک دن اؤترو، آنسیز (ناگهان) تاکسی نین قاباغیندان چیخیب، سوروجونون تئز- تئز ترمز توتماسینا نه دن اولوردولار. اولا بیلر خیاباندا مخصوص یئرلرده چکیلن  پیاده لرین خیاباندان کئچمسی اوچون چکیلن خط لر، خیابانی بزمک اوچوندور. هر یئردن کئچمه گه، کئفی چکمک ایسته ین لر، ترافیک- ین یارانماسینا سبب اولموشدولار. سوروجولر قورخودان آیاقلارین  گاز پئدالینا ساری آپارا بیلمه ییردیلر!

او گون، آخشام اوستو، اوتوبوس لا، بازاردان ائوه قاییداندا، گؤزوم یالنیز ماشینلاردا ایدى. ماشین لارین چوخوندا، بیر-ایکی نفر وار ایدی. مئیدان لاردا هر سوروجو اؤز آتین قوووردو. بیری ساغا، بیری سولا گئتمک ایسته ییردی. فقط هئچ کیم اؤنجه یول کیمیندیری دوشونمه ییردی. بو یول وئرمه مزلیک اوتوبوسو یاریم ساعاتدان چوخ مئیدادنلارین بیرینده ساخلادی. دوشونورم، بو اوزدن بعضی مئیدانلارا اوچ بویالی چیراق قویوبلار. اولا بیلر بیر یئرده قیزیل سکه وئریرلر، بعضی لری ده اونو آلماغا تله سیرلر!

ترافیک ماجراسینین، دؤردونجو گونونده، گون اورتا ایدى. دؤرد یوللارین بیرینده یولداشلاریمدان بیرینى، گؤزله ییردیم. تاکسی لار یوللارین بیرینده سیرالانمیشدیلار. هله آلتى-یئددى تاکسی بوم-بوش دایانیب، دؤرد-بئشى ده، اونلارین قیراغیندا دوبل ساخلاییب، او یولا چؤنن ماشین لار-دا چتینلیک له اؤزلرینه یول تاپیردیلار. ماراقلی سی، دوبل ساخلایان تاکسی لارا، یولو آچماق اوچون، چیراق وئرنده، ال- قول لارین اؤلچوب، حاقلی اولان ماشین لارا دئیینیردیلر. دئدیم، یقین مسافرین دگرى چوخالیب، تاکسی لار ایسه کئف لری چکنی میندیرمه دن ال چکیب، هامی یا قوللوق ائدیر!

گؤروشوم قورتولاندان سونرا، بیر تاکسى توتوب ائوه قایتماق ایسته دیم. گؤزونوز یامان گون گؤرمه سین. توو آلانلارین بیرینده تاکسى سوروجوسو ترمز توتاندا، یاواشجا قاباقداکى ماشینا دگدى. قاباقداکى ماشینین سوروجوسو لاپ او خط باشى وورانلاردان ایدى. ماشینینا هئچ نه اولمامیشدى. جیزیق بئله دوشمه میشدى. یئره دوشوب ماشینا باخاندان سونرا، تاکسی سوروجوسونون یاخاسیندان یاپیشدى. آغزینا هر نه گلدى قوجا تاکسی سوروجوسونه پای وئردی!! یئره دوشوب، نئچه نفرین یاردیمی ایله اونلاری آییردیق. یاریم ساعات یولو باغلایاندان سونرا تاکسی سوروجوسوندن اون مین تومن کسیب، گئتدی. بودا بیر جوره بوش یئرینه یارادیلان ترافیک لردن ایدى. اؤز- اؤزومه، «اولا بیلر، پول کسن سوروجونون ایشی بودور»-دئدیم. تاکسی دا اوتوروب، سوروجونون دئیینمه گینه قولاق آسا-آسا گئتمک ایسته دیگیم یئره چاتدیم. بوگون ده بئله قورتولدو.

بئشینجى گون، چوخ ماراقلی گون ایدی. اؤز ماشینیم لا بیلیم یوردونا (دانشگاها) گئدیردیم. یوللارین بیرینده بیر بانکین قاباغیندا پارک یئرلری دولوب، بعضی لری ده دوبل ساخلامیشدی. بانک-ا گئدن لر هر یئرده، هر نجور ایسته دیکلری کیمی ماشینی ساخلاییب، دوشوب بانک-ا قاچیردیلار. اوزون بیر ترافیک ده قالمیشدیم. «اولا بیلر، اورا قاچانلارا، اؤدول وئریرلر!»-دئدیم. من کیلاسا چاتان دا، بیر ساعات کلاسین واختیندان کئچمیشدی. اوستاد ایسه گئج یئتیشدیگیم اوچون غایب قویدو. کیلاسلاریم قورتولاتدان سونرا، بیر داها او یولو قاییتدیم. یولدا بیری گؤیدن قاباغیما دوشوردو. بیری یولون دگیشنده، یول گؤسترن چیراغی وورموردو. بیری یاواش-یاواش ماشین سوروب، پیادا گئدن جاماعاتا باخیردی. بیری موبایل ایله دانیشا- دانیشا سوروجولوک ائدیردی. بیری، خیاوانلارین ساغا چؤنمک یولون باغلامیشدی. بیری چیراق- میراق سایمیردی. پولیس اولمایان یئرلرین دورمو هئچ خوش دگیلدی. آنجاق هر کیم قانون ایله بو خیاوانلاردا سوروجولوک ائدیردى، وای حالینا اولوردو!! آخشام ائوه یئتیشیب، «ترافیک- ین چوخونون، اؤزوموز یارادیریق.»-دوشوندوم.

بیر داها تکرارلاییرام. اؤزوموزده ترافیکی حل ائتمه سک، هئچ واخت ترافیک مسئله سی حل اولمایاجاق. اؤزوموز سوروجولوک قانون لارینا عمل ائتمه سک، ترافیک ده آرادان گئتمه یه جک. بیر- بیریمیزه یول وئرمک، پیادا اولاندا اؤز یولوموزدان کئچمک و... بونلاردا باشقا سبب لردیرلر. سونوندا، «ترافیک، یانی اؤزوموز یارادان بیر اوزون، ماشین سرگی سی (نمایشگاهى).»- دئیه بیلرم.

4-ونجو «نسلى از آفتاب» فئستیوالینین قورتولوشو- اورمیه

بو فستیوال دا الده ائتدیگیم، «طنز داستان» بؤلومون ده، سئچیلمیش (بیرینجیلیک) سیراسینى بوتون سئویملى آنالار ایله اؤز آنا دیلیمه (تورکجه یه) تقدیم ائدیرم.

بو گون (91/2/21) «اورمیه» شهرینده، دؤردونجو «نسلى از آفتاب» فستیوالینین قورتولوشو ایدى. بو فستیوال دا، مختلف قول لاردا، سیرالار بللى اولونوب، اوستون نفرلر تانیندیلار.

تانرى نین یاردیمى ایله طنز داستان بؤلومون ده، بیرینجیلیک سیراسینى اله گتیردیم. «چوخ بیلمیش قولو» آدیندا تورکجه طنز یازیم بو سیرانى قازانیب دیر.

اؤز نوبه مده، بو فستیوالى یولا سالیب، بو گونه کیمى اداره ائدنلرین هامیسیندان تشککور ائدیب، بو ایلده کى، سئچیلنلرین هامیسینا تبریک دئییرم.

الده ائتدیگیم بو قازانجى، تورکجه یازى اولدوغو اوچون منه داها اؤنملى ایله دگرلى دیر. من بو مقامى، آنالار گونون یاخینلاشما مناسبتى ایله بوتون آنالارا لا اؤز آنا دیلیمه تقدیم ائدیرم.

یئرى وار بوتون اوستادلاریم ایله قلمداشلاریمدان دا تشککور ائدیب، اونلارا یاشاملارین دا، باشاریلى ایله باش اوجا یاشاماقلارینى اولو تانرى دان ایسته یم.

هامینیزا اوغورلار، سئویملى یولداشلار

درین حؤرمتله- حسین واحدی

(شکیل: حسین واحدى/ آشیق نباتعلى)

(شکیل: حسین واحدى/ اوستاد خسرو دستگیر ایله نوروزى جنابلارى)

(عکس: حسین واحدى/ آشیق دهقان)

{ بو آدرس ده بوتون سئچیلمیش لرین آدینى گؤره بیلرسینیز }

بورانى تیکلایین

تاریخیمیز، وارلیغیمیز

 یازان: حسین واحدی

هر بیر اؤلکه نین، هر بیر شهرین، اؤزو اوچون، کئچمیشى ایله تاریخى واردیر. آتا- بابالاریمیز، دئمیش کن: «کئچمیشى اولمایان خالقین، گله جه یى، اولا بیلمز.» بو گؤزل آتالار سؤزو، قونونو، آچیق- آیدین، آچیقلاییر. گؤزل، یام- یاشیل، افتخارلى، کئچمیشى ایله گله جه گى پارلاق، عزیزایرانین باشى اولان، سئویملى آذربایجانین، قاریش- قاریشى تاریخى ایزلرله دولودور. آذربایجان بؤلگه سینده اولان، بعضى تاریخى اثرلر، ایران-دان علاوه دونیادا ایسه تانینمیش و آدلیمدیرلار.

  اونلاردان، «تیکان تپه ده، سوغورلو(تخت سلیمان)- اورمیه ده گؤگ تپه، جومعه مچیدى- سولدوز دا، حسنلى تپه سى- ماکى دا، قارا کلیسا- اردبیل ده شیخ صفى الدینین مزارى، جمعه مچیدى- شهر یئرى، خیاو دا- تبریز ده، گؤى مچید،تبیر بازارى، علیشاه ارکى- کلیبر ده، بذ قالاسى- جولفا دا، سنت استپانوس کلیساسى- ماراغا دا، رصد خانا- زنجان دا، سلطانیه گونبزى و ...» آد اپارماق اولار.  بو آرادا، غربی  آذربایجانا دؤندویوموزده، گؤزل و تایسیز طبیعتینین یانیندا، مختلف دئورلردن قالمیش اثرلرله، هر اینسانین ماراقینى اؤزونه چکیر.  بو تاریخى اثرلر، بیزیم پارلاق کئچمیشیمیزى گؤستَرمکدن علاوه، باشقا یؤن (جهت) لردن ده، اهمیت لى ساییلیر. بو مهم لردن بیری توریست لرین علاقه سینى بؤلگه میزه چکمک دیر.

 بو قونویا حددن آرتیق اؤنم (اهمیت) وئرمه لى ییک. توریستى اولان، اؤلکه لر و اونلارین ایچینده شهرلر،اقتصادى دورومدان، یوکسک یئرده دایانیب لار. توریست لرین گلمه سییله،مختلف ایش لر یارانیب، ایش فرصتی ده چوخالار. باتى آذربایجان دفعه لرله یازیلیب، دئییلدیک لره تای، توریستى باخیمدان یوخارى پتانسییله مالیک دیر. آنجاق بونا نه قه در دیَر وئریلیب، یوخسا وئریلمه ییب دیر، سیز عزیز اوخوجولاریمیز داها یاخشی بیلیرسینیز! تاریخى اثرلریمیزى نه قه در قوروموشوق هامى یا بللى دیر. اوستانین، چوخلو شهرلرایله کندلرینده ، کئچمیشدن یادگار قالان ایزلرى قوروماق  هامیمیزین بورجوسایلیر.

 غربی آذربایجانین، اؤزللیکله اونون مرکزى ساییلان اورمیه نین، بعضى اثرلرى باشى سویوقلوق ایله باخمامازلیق دان، آرادان گئدیب، بعضى لرى ده، آرادان گئتمک وضعیتینده دیرلر. ائل بیل، اؤز الیمیزله، کئچمیشیمیزى آرادان آپارماق دا، تایسیز اولماق ایسته ییریک!

شهرلرى یئنی لَتمک (نو سازى) آدییلا ، تاریخى اثرلرى، قدیم معمارلیق لا قالان بینالارى، ییخیب یئرلرینه آپارتمان تیکمک، مدرنچیلیک و شهره قوللوق ائتمک اولا بیلمز. آپارتمان قاییرماق، شهرى بؤیوتمک، یئنى ائولر دوزتمک و...، قدیم و تاریخی اثرلرى آرادان آپارماغا سبب و بهانه ساییلمیر. هئچ ندن (علت( له،کئچمیشیمیزى سیلمه یه حاققیمیز یوخدور. آتا-بابالاریمیزین کئچمیشدن یادگار قویدوغو اثرلر، الیمیزده بیر امانت اولوب، گله جک نسیل لره، ساخلاییب، امانتى اونلارا یئتیرمه لى ییک. بوتون بو اثرلر کئچمیشیمیزدن سؤز آچاراق بو شهرین کیملیغین ده ثبوتا یئتیریر. بو بیزیم اوچون هرحالدا اؤنملی اولمالیدیر.

 شهریمیزده اولان بوتون تاریخی مچیدلر، بؤیوک بازار، بدیرلی قالاسینا تای تیکینتی لر و اؤزللیک له آدلار، بو شهرین کیملیغین گؤستریر و  بیزلر بو گون بورجوموز اولاراق بونلاری قورویوب ساخلامالیییق. اونلارجا صفی الدین اورموی، حسام الدین چلبی، میرزا علی عسگر آبادی یه تای عالیم لر، یوزلرجه کلبعلی خان افشار، قاسیملو خان افشار، ممد قولوخان، حیدر عمواوغلو، مش ایسماعیل خان تای ایگید قهرمانلار ،  محدث لر، جبار باخچابانلار و طرزی افشار، مریم جهانگیریه تای ادیبلر و گونو بوگونده مین لرجه عسگرخانلارا، کاظیم خانلارا، باکری لره تای بو توپراغین کئشیین چکن آسلان لاری وار .

بوگون، ایران و دونیا اوزره تانینان، اصفهان ایله شیراز و ...، آدچیخاریب توریستی شهر تانینسالاردا، بونون اساس سببی تاریخى اثرلر ائله جه فرهنگی مفاخرلرینه دَیر وئرمک دیر. ایلده میلیونلارجا، توریست قبول ائدن بئله شهرلرین، اقتصادى وضعیتلرى ده داها آرتیق اینکیشاف ائدیر. اونلار ایله بیزیم فرقیمیز، یالنیز، بیر زاددیر: «اونلار اثرلرین، مفاخرلرین، قورویوب، ساخلاییب، تانیتدیریب لار و توریست گتیرمک اوچون، تانینمالارینا زحمت چکیب لر، بیز ده، ...!!!»

اومود ائدیرم، بو موضوع یا، بوتون اوستانى مسئول لاریمیز، جاماعات ایله بیرلیک ده، تاریخى اثرلریمیزى ساخلاماغا و کئچمیش ایله ایندى ده اولان آدلیم قهرمان لاریمیزا، صاحاب چیخیب، بؤلگه یه، توریست جذب ائتمه گه، داها چوخ زحمت چکیب، بؤیوک آددیم لار آتیب، بیزلرى آللاهین اومود ایله،گله جک نسیل لرین یانیندا، باش اوجا ائتسین لر.

آشیق صبور شریفی:

آشیق ائلینكیدی، ائل آشیقیندی

دانیشیق: حسین واحدی

رحمتلیك آشیق درویشین، شاگیردلریندن بیری اولان، آشیق صبور شریفی، اورمیه نین ، دادلی سسی اولان آشیق لاریندان بیریدیر. بو ساوادلی و باجاریقلی آشیقین توكانیندا دانیشیق اوچون قوناق اولموشدوم. آشیق صمیمیت له قارشیلاییب. خوش صحبت لیغی ایله سورولاریما جاواب وئریردی. باشقا آشیق لاریمیزا تای دویغوسال و اؤز صنعتینه عاشیق اولان، آشیق صبور ایله دانیشیغیمیزین، اؤزتین (ماحصل ین) بوتون آشیق صنعتینه ماراقلی اولانلارا تقدیم ائدیرم.

ـ آشیق، اؤزونوزو اوخوجولاریمیزا تانیتدیرین.

من، آشیق صبور شریفی، 1334-ونجو گونش ایلینده، اورمیه نین تورپاق قالا كندیدنه دونیایا گلمیشم. آتا- بابالی بو كندده نیك. شیرعلی آدیندا تورپاق قالالی قوچاق ایگیدین تؤره مه له ریندنم. شیرعلی، اورمویا هجوم ائدنلرین قاباغیندا قورخمازجاسینا دایانان بیر ایگید ایدی. ایندی ایسه مزاری تورپاق قالانین قبریستانلیغیندا ثبت اولوب، قالیر.